ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ
Έκανε πολύ κρύο το απόγευμα. Τουρτούριζα.
Υπήρξε έκτακτο δελτίο καιρού για ακραία καιρικά φαινόμενα
Για αέρηδες και καταιγίδες.
Η ομίχλη που θόλωνε την ατμόσφαιρα ήταν από τα δυο
πακέτα τσιγάρα που είχα καπνίσει.
Ο Τάσος έφερε ένα μπουκάλι κρασί χωρίς ανοιχτήρι.
Εξακολουθούσα να καπνίζω ακατάπαυστα.
Βούλιαξα στη μαλακία και στο κουτσομπολιό.
Λερώθηκα.
Χτύπησε το τηλέφωνο.
Ο μαζοχιστικός μου χαρακτήρας διεκόπη προσωρινώς.
-Παρακαλώ…
-Πέθανε ο Μικρούτσικος.
Απόσπασμα από το «ΚΑΚΟΗΘΕΣ ΜΕΛΑΝΩΜΑ» του Άλκη
Αλκαίου
Μέχρι να
αρχίσεις μέχρι να τελειώσεις
το
πρόσωπό τους αποστρέψαν άφωνοι
οι φίλοι
και γελούν στις συγκεντρώσεις
μεγάφωνοι
μικρόφωνοι παράφωνοι.
Στην Πέργαμο
και στην Μπαστιά
δίδυμα
πάνε φορτηγά
κι ένα ιπτάμενο
δελφίνι
στον Πόρο
και στη Σαντορίνη
κι εγώ
απόψε θα σε χάσω
και
αύριο θα σε ξεχάσω…
Η διαδρομή του Θάνου θα ’πρεπε να λέγεται «Ταξιδεύοντας» από
αεροδρόμια
σε αεροπλάνα, σε συναυλίες, σε ξενοδοχεία, στα πλήκτρα του πιάνου, στον
αγώνα για την ποιότητα, στη φιλοσοφία, αλλά και σε οτιδήποτε καινούργιο, στην προσπάθεια να μη χάσει
την επαφή του με
τον κόσμο (είναι αυτό που τον ενδιαφέρει περισσότερο λέει), στο να αφουγκράζεται
και να δημιουργεί, στο να υπερασπίζεται αρχές και αξίες χωρίς συμβιβασμούς και
υποχωρήσεις.
Το ξέρει ότι είναι φωτεινή μειοψηφία κι ότι ο δρόμος
που έχει διαλέξει είναι δύσκολος.
Όμως έχει γιγαντώσει από τις εμπειρίες τόσων
χρόνων και η επαφή του με το κοινό τον ανανεώνει.
Ακούραστος στη
ροή του λόγου, θα μπορούσε να μιλάει ατέλειωτες ώρες, οι υποχρεώσεις
όμως τον προσγειώνουν. Θυμάται τα πάντα με την παραμικρή λεπτομέρεια.
Ήταν το 2001, όταν του έδωσα ένα περιοδικό, που συνεργαζόμουν τότε.
Ήταν ένα αφιέρωμα στον ΦΡΑΝΣΟΥΑ ΒΙΓΙΟΝ, και είχε
μια ξυλογραφία που απεικόνιζε
το πρόσωπο του ποιητή. Τότε
είχε εκδώσει ένα c.d με μελοποιημένα ποιήματα του ΒΙΓΙΟΝ. «Γύρισα όλη τη Γαλλία
για να βρω το πρόσωπό του ώσπου ήρθα στο
Αίγιο να το βρω…» Επίσης θυμόταν όσα του είχα πει για τη «Μουσική πράξη στον
Μπρεχτ» μια παράσταση
που δεν μπορεί να συμβεί στο Αίγιο λόγω οικονομικών εκκρεμοτήτων
από το 2001.
Όμως να που θα συμβεί στα Καλάβρυτα στις 31
Ιουλίου η παράσταση «ΤΟΥΣ ΕΧΩ ΒΑΡΕΘΕΙ….». Στηρίζεται στη μελοποίηση από το Θάνο
Μικρούτσικο ποιημάτων Ελλήνων και ξένων
ποιητών. Μέσα σ’ αυτά συμπεριλαμβάνεται και η «Μουσική Πράξη στον Μπρεχτ».
Καμπανάκι… και η συνέντευξη αρχίζει…
1 Tι ακριβώς είναι αυτή η
παράσταση που παρουσιάζετε μαζί με τα Υπόγεια Ρεύματα;
Είναι
ένα πολιτικό ακρόαμα σε συνδυασμό με ελεγχόμενο αυτοσχεδιαστικό βίντεο. Στην
ουσία, πρόκειται για αυτό που πολιτογραφήθηκε ως πολιτικό τραγούδι του οποίου
θεωρήθηκα ίσως
ο κυριότερος εκφραστής, από τα χρόνια της Μεταπολίτευσης
μελοποιώντας Έλληνες και ξένους ποιητές όπως τον Χικμέτ και τον Μπίρμαν στα
«Πολιτικά Τραγούδια», τον Ρίτσο στην «Καντάτα για τη Μακρόνησο», τη «Μουσική
Πράξη στον Μπρέχτ», τον Αναγνωστάκη, τον Ελευθερίου,
τον Αλκαίο, τον Τριπολίτη
κ.α. Αυτό είναι το βασικό υλικό που στηρίχτηκε η συνεργασία μου με τα Υπόγεια Ρεύματα. Την αρχική ιδέα την
είχε το συγκρότημα. Είχε δουλέψει κάποια
από τα τραγούδια μου σε ροκ ήχους και στη συνέχεια τα δουλέψαμε μαζί. Έτσι ήρθε
και η ιδέα της παράστασης.
Τα Υπόγεια Ρεύματα είναι ένα ελληνικό ροκ συγκρότημα,
που εμπεριέχει το σοβαρό ελληνικό τραγούδι. Δε μιμείται
τις ροκ φόρμες που έρχονται από το εξωτερικό, είναι έμπειροι μουσικοί
και καλά
παιδιά. Έχουν έναν πολυεπίπεδο τρόπο,
που από το 1993-94 το έδειξαν στις συνθέσεις
τους μελοποιώντας Μπόρχες, Καρυωτάκη, Πολυδούρη και
Παλαμά.
2 Γιατί διάλεξες αυτή τη
συγκεκριμένη χρονική περίοδο να παρουσιάσεις αυτή τη δουλειά;
Δεν
το έκανα εκ του πονηρού, δηλαδή να επωφεληθώ από τα γεγονότα του Δεκεμβρίου και
όσα επακολούθησαν. Πάντα πίστευα ότι το πολιτικό τραγούδι δεν έχει τελειώσει,
δεν έχει πεθάνει,
το έλεγα και στους άλλους και συνέθετα τραγούδια όπως το «Ανεμολόγιο» του Τριπολίτη,
τη
«Ρόζα» του Αλκαίου με το χαρακτηριστικά αποκαλυπτικό δίστιχο «πώς η ανάγκη γίνεται Ιστορία πώς η Ιστορία γίνεται σιωπή», τον «Άμλετ
της Σελήνης» του Ελευθερίου και πολλά άλλα. Όμως και \άλλοι συνθέτες έγραψαν
πολιτικά τραγούδια όπως οι Χ. και Π. Κατσιμίχας το ’99
τις «Τρύπιες Σημαίες», ο
Γ. Αγγελάκας το «Σιγά μην κλάψω».
3 Έχεις
μελοποιήσει πολλούς Έλληνες και ξένους ποιητές. Πιστεύεις
ότι αυτό θα εξακολουθήσει και θα έχουμε και νεότερες γενιές ποιητών, που θα
μελοποιούνται στο μέλλον;
Αυτό
είναι ασταμάτητο για τον απλούστατο λόγο ότι η μεν τέχνη είναι το χνάρι του
ανθρώπου πάνω στη γη, οποιαδήποτε κι αν είναι η συγκυρία της κάθε εποχής, η δε
ποίηση είναι αυτό που φωτίζει
το δρόμο προς το μέλλον. Δε
μας τέλειωσαν οι ποιητές μετά από τη μεγάλη φουρνιά.
Βέβαια ο Καβάφης, ο
Ρίτσος, ο Σεφέρης και ο Ελύτης είναι οικουμενικοί, αλλά η κάθε γενιά βγάζει
σπουδαία πρόσωπα που εκφράζουν την εκάστοτε συγκυρία. Θα συνεχίσουν να υπάρχουν
ποιητές, που θα έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά και διαφορετικές λειτουργίες
ανάλογα με την εποχή και τις κοινωνικές εξελίξεις.
4 Συνεργάζεσαι
με νέους καλλιτέχνες κατά καιρούς. Υπάρχουν κάποιοι που
επάξια θα πάρουν τη σκυτάλη;
Αναμφισβήτητα.
Κάθε γενιά
δικαιώνεται αν η σπορά των προηγούμενων στην επόμενη πετύχει.
Σήμερα υπάρχουν
πάνω από δεκαπέντε αξιόλογοι συνθέτες. Στη δική μου γενιά είμαστε λιγότεροι.
Οι
καλλιτέχνες είναι παράγωγα εμπειριών και κοινωνικών συνθηκών. Ο Θεοδωράκης και
ο Χατζιδάκις παρήχθησαν σε μια εποχή ευνοϊκή ώστε να εκφράζουν το όλο. Οι
σημερινοί δημιουργοί παρουσιάζονται σαν εκφραστές μιας μειοψηφίας κι έτσι δεν
μπορούν να παίξουν το ρόλο της κοινωνικής
καθοδήγησης, όπως συνέβαινε στο παρελθόν. Όμως αν υπήρχε ένα μηχάνημα που
θα μέτραγε το ταλέντο και λεγόταν
«ταλεντόμετρο» θα αποδείκνυε ότι πολλοί από τους σημερινούς δημιουργούς είναι πιο
ταλαντούχοι από εμάς τους παλιότερους.
5 Η
ελληνική μουσική σε συνδυασμό με την ελληνική ποίηση θα μπορούσε να παίξει ένα
διεθνή ρόλο και να αγκαλιαστεί απ’ όλο τον κόσμο;
Θεωρητικά ναι,
γίνεται. Όμως στην εποχή της εμπορευματοποίησης, ένας τέτοιος πολιτισμένος
λόγος αποτελεί μειοψηφία. Όταν ήμουν
υπουργός πολιτισμού, τους πρότεινα -και είχε αναστατωθεί το σύμπαν- δίπλα στον
αρχαίο μας πολιτισμό, τον Σοφοκλή και τον Αισχύλο, να παρουσιάζουμε
και τους
σύγχρονους Έλληνες ποιητές, τον Καβάφη και τον Ρίτσο και γιατί όχι και την Κική
Δημουλά. Έχω βαρεθεί εκ του ασφαλούς να υπερασπίζομαι
το μακρινό παρελθόν.
Είμαι παιδί δικό
τους, αλλά ας ρισκάρουμε και για το μέλλον.
6 Τι έχεις
να πεις για τα γεγονότα του Δεκεμβρίου και τη δολοφονία του νεαρού μαθητή
Αλέξανδρου; Τι τροπή νομίζεις ότι θα πάρουν τα γεγονότα στη χώρα μας;
Είμαι
εκατό τοις εκατό υπέρ των παιδιών. Ξεσηκώθηκαν οι νέοι άνθρωποι με αφορμή, όχι
με αιτία
τη δολοφονία του νεαρού Αλέξανδρου.
Δύο είναι τα
πραγματικά αίτια που ξεσήκωσαν τη νεολαία.
Το πρώτο είναι ότι
το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι ένα
από τα πιο καταπιεστικά.
Και το δεύτερο, ότι τελειώνοντας τα πανεπιστήμια και
μπαίνοντας στην παραγωγή έχουν να αντιμετωπίσουν μια μόνιμη οικονομική κρίση αλλά
και μια έντονη κρίση αξιών.
Γίνονται
παιδιά των 700 ευρώ ή παιδιά της ανεργίας σε μια κοινωνία καταπιεστική, άδικη και
βάρβαρη.
Δεν μπορώ να κατηγορήσω
τα παιδιά γιατί δεν είναι πλήρως ενημερωμένα.
Εδώ
καλά καλά δεν είμαστε εμείς… Όμως αντιδρούν και
αντιστέκονται.
Η εξέγερση ήταν αναμενόμενη.
Θέλω να πω πως έφυγε το καπάκι και ξεχείλισε ο ατμός.
Είμαι υπέρ της εξέγερσης χωρίς
όμως τα παρατράγουδα. Όσο για το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σου, δεν μπορώ να
προφητεύσω και το θεωρώ επικίνδυνο.
Το βέβαιο είναι πως
μετά τον Δεκέμβρη τα πράγματα άλλαξαν.
7 Οι
πνευματικοί άνθρωποι μπορούν να παίξουν το ρόλο που έπαιζαν στο παρελθόν;
Είναι
δύσκολο να απαντήσω σ’ αυτή την ερώτηση. Οι πνευματικοί
άνθρωποι σε περιόδους κρίσης, άλλοι ορθώνουν ανάστημα και άλλοι αλλοτριώνονται.
Οι πνευματικοί
άνθρωποι εναντιώθηκαν στους βομβαρδισμούς της Γιουγκοσλαβίας.
Θα πρέπει να μη
λειτουργεί το προσωπικό μας εγώ και να σκεφτόμαστε συλλογικά. Πνευματικοί
άνθρωποι και συνειδητοί πολίτες δεν έχουμε ανταλλάξει ακόμα τις νέες μας
διευθύνσεις και τα νέα μας τηλέφωνα.
8 Ποια η
σχέση σου με τα ΜΜΕ; Σε αγκαλιάζουν;
Σε
γενικές γραμμές όχι. Κι εννοώ τα ηλεκτρονικά μέσα, που προσδιορίζουν πολύ
περισσότερο κάποια πράγματα από ότι ο έντυπος τύπος. Σε
σχέση με παλιότερα με παίζουν λιγότερο ή και
τις περισσότερες φορές καθόλου. Τα
ηλεκτρονικά μέσα παίζουν το παιχνίδι της ιδιοκτησίας τους. Κάποιες φορές για
λόγους αποενοχοποίησης με καλούν. Όμως εγώ είμαι πολύ σκληρό καρύδι.
Είμαι απ’
τους ανθρώπους που δεν έκαναν πίσω στις αρχές τους ποτέ και το λέω ποτέ.
Μπορεί κάποιος να
μη συμφωνεί με τις απόψεις μου, όμως αυτές τις απόψεις τις στήριξα και θα
τις
στηρίζω πάντα.
9 Η σχέση
σου με την Πάτρα;
Η
Πάτρα δε διαφέρει στη νοοτροπία από τις άλλες πόλεις. Οι
τοπικές αυτοδιοικήσεις λειτουργούν
με έναν τρόπο διαχειριστικό. Άιντε να
βγάλουμε την τετραετία και να ξαναψηφιστούμε.
Σας υπενθυμίζω όμως την καλή περίοδο της Πάτρας,
το Διεθνές Φεστιβάλ 1986-1990, κάτι που
δεν κατάφερε να κρατήσει με ευθύνες της
τότε τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά και γενικότερες
ευθύνες. Εγώ πάντα από τις εμπειρίες
μου κρατάω τα καλά.
Κι
αν πρόσφερα κάτι, δεν περίμενα να δώσουν
σ’ ένα δρόμο το όνομά μου.
Σ’ αυτή την πόλη γεννήθηκα,
σ’ αυτή την πόλη γεννήθηκαν οι γονείς μου, σ’ αυτή την πόλη συνδέθηκαν κάποιοι δεσμοί
και στοιχεία στο DNA μου.
Θεωρώ πως αυτή η
πόλη έχει πολύ σημαντικά αβαντάζ για να αναπτυχθεί μέσω του πολιτισμού.
Από
κει και πέρα αν αυτό δεν μπόρεσε να περάσει, δεν έγινε κατανοητό είτε απ’ την
κεντρική πολιτική σκηνή είτε απ’ την τοπική πολιτική σκηνή ή από κάποιους άλλους
παράγοντες, «πάμε για άλλα»…
10 Πώς τα
προλαβαίνεις όλα;
Αστειευόμενος
με τους φίλους μου τους λέω «αν δεν δουλέψω τώρα που είμαι νέος,
πότε θα
δουλέψω. ΄Ασε που είμαι και πολύτεκνος…»
Η δουλειά είναι κάτι
που με ανανεώνει συνεχώς και βελτιώνει τη σχέση μου με τον κόσμο.
11 Θα ξανά ασχοληθείς
με την πολιτική;
Όταν
μου πρότεινε ο Ανδρέας Παπανδρέου την τρίτη θέση στο επικρατείας,
του απάντησα όχι, αν θέλεις βάλε με δωδέκατο. Αυτό σήμαινε ότι από τότε προσδιόριζα
τα όρια της συμμετοχής μου στην πολιτική.
Και η προσωπική σου φιλία με τον Γιώργο Παπανδρέου;
Αυτό δεν έχει να
κάνει με την απόφασή μου. Είναι πολλοί οι λόγοι που θα παραμείνω στη μουσική.
Χρειάζεται τέτοιους ανθρώπους σαν και σένα η πολιτική…
Σ ’ευχαριστώ, όμως
θύματα στον αγώνα ήδη έδωσα.
12 Τι
σχέδια έχεις για τη συνέχεια, για το κοντινό και το μακρινό μέλλον;
Στα
πλαίσια του φεστιβάλ Αθηνών ολοκληρώθηκαν δυο παραστάσεις στο Ηρώδειο 23-24 Ιουνίου
με τεράστια προσέλευση του κοινού.
Στο πρώτο μέρος
ήταν η Ρίτα Αντωνοπούλου με την ορχήστρα Καμεράτα υπό τη διεύθυνση του Αλέξανδρου
Μυράτ με γνωστά μου τραγούδια όπως «Μια πίστα από φώσφορο», «Ελένη», «Άννα μην
κλαις», «Μικρή μου μωβ βεντάλια» κ.α
Και στο δεύτερο
μέρος ο Γιάννης Κούτρας, ο Μίλτος Πασχαλίδης,
ο Χρηστός Θηβαίος
και ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας παρουσίασαν
«το Σταυρό του Νότου»
και «Τις γραμμές των Οριζόντων» σε ποίηση Νίκου Καββαδία.
Ολοκληρώνω
για φέτος, στο τέλος του καλοκαιριού, τις περιοδείες με τον Μίλτο Πασχαλίδη
και
την Ρίτα Αντωνοπούλου όπως και τις περιοδείες μου με τα Υπόγεια Ρεύματα.
Η συνεργασία μας θα αποτυπωθεί στη συνέχεια στο στούντιο με ένα
διπλό c.d.
Από
τη νέα χρονιά θα ασχοληθώ με κάποια κονσέρτα που θα παρουσιάσω στην Ελλάδα
και
το εξωτερικό, επίσης με ένα αφιέρωμα σε ποίηση του Λόρκα, που θα παρουσιαστεί
στην Ελλάδα και την Ισπανία.
Σε ευχαριστώ.
Εύχομαι
καλή επιτυχία στα σχέδιά σου και σύντομα θα τα πούμε από κοντά.
Και εγώ σας
ευχαριστώ και σας και την εφημερίδα που συνεργάζεστε και σύντομα θα τα πούμε
από κοντά. Μην ξεχνάς πως έχουμε και τη συναυλία στα Καλάβρυτα στις 31 Ιουλίου.
Η συναυλία ολοκληρώθηκε με επιτυχία. Συνάντησα τον
Θάνο αργότερα άλλες τρεις τέσσερις φόρες στο Πολυτεχνείο.
Ο Θάνος ήταν ευρηματικός, ευφυής, ρήτορας, μανιακός
εργάτης
Η προσφορά του είναι τεράστια όπως και των άλλων παγκόσμιων
αριστερών στον τομέα του πολιτισμού και της τέχνης Το μόνο που δεν κατάλαβα και
δεν θα καταλάβω ποτέ μου είναι το πώς κατέληξε στους ορθοδόξους
