ΜΙΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

 

ΜΙΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Πάντα γι’ άλλους μιλάμε. Έτσι δεν πονάμε κι έτσι ξεχνάμε.
Μεγάλωσα θα πει. Να ’ρχεται ανατροπή.
Οι καιροί να στη φέρνουν. Τα μυαλά σου να γδέρνουν.
Να ζητάς να κουρνιάσεις. Και να βρίσκεις οάσεις.
Στις ψυχώσεις των άλλων. Που έχουν για περιβάλλον.
Ίδιες φάτσες με σένα. Γόνατα λυγισμένα. Όνειρα ξεχασμένα.

                                                                        ΧΑΡΙΣ ΑΛΕΞΙΟΥ

ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ

Σαν σίφουνας έσκασε το νέο στα βραδινά δελτία ειδήσεων πως αυτός που έδειχνε τον ήλιο με το δάχτυλο δεν ήταν Ο Θεός. Οι πληροφορίες του δημοσιογράφου ήταν έγκυρες ή τουλάχιστον αυτό έδειχνε μέχρι τώρα με τα μεγάλα και πολύπλοκα ρεπορτάζ του ακόμα και για τα δύσκολα εθνικά θέματα. Το επαγγελματικό του κύρος και η εμπειρία του δεν θα του επέτρεπαν να πέσει σε λάθος πληροφορίες, που σημαίνει πως τις είχε διασταυρώσει από πολλές άλλες πηγές. Και για να βγάλει τέτοιο θέμα στον αέρα ήταν εντελώς σίγουρος. Ένας κρύος ιδρώτας έλουσε τους κατοίκους της μικρής χώρας, ένας φόβος για το αύριο, μια ανασφάλεια για την αλλαγή των δεδομένων, μια αβεβαιότητα για το μέλλον. Είναι σαν να λες σε ένα Γαλάτη πως ο ουρανός δεν θα πέσει στο κεφάλι του, είναι σαν να λες σε έναν Παναθηναϊκό πως θα πάρει το πρωτάθλημα, είναι σα να λες σε ένα Σκωτσέζο να πιει JACK DANIELS.

Κάπως έτσι ένοιωσαν οι φοβισμένοι πολίτες. Τα πράγματα θα άλλαζαν τραγικά. Τίποτα δεν θα θύμιζε τα συνηθισμένα, την ανία μας, την πλήξη μας, την μιζέρια μας. Η κυρά Κατίνα δεν θα ’φτιαχνε πια ντολμαδάκια, οι Κνίτες θα χάνανε τον ρόλο τους κι ο Μπακογιαννης δεν θα ήταν ο δήμαρχος Αθηναίων. Ο Αστερίξ και ο Οβελίξ δεν θα κυνηγούσαν αγριογούρουνα αλλά Στρουμφάκια κι ο Τιμόν κι ο Πούμπα θα ήταν ειδικοί συνεργάτες του Μητσοτακη. Η αριστερά θα ένωνε τις δυνάμεις της και θα πρότεινε «πρόγραμμα εξουσίας». Πλησίαζε το βράδι. Η ρουτίνα δεν θα επαναλαμβανόταν με τις προληπτικές προσαγωγές, τα σκουπίδια θα στόλιζαν τα Χριστουγεννιάτικα δέντρα της πόλης, η γρίπη δεν θα αύξανε τα θύματά της, κι ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα πρότεινε αύξηση των συντάξεων.

Ήταν κι ένα σουξέ στο σκυλάδικο «τα πάντα ρει» που φόβιζε τις αρχές.
Τα «καινούργια συνθήματα» θα επηρέαζαν τις συνειδήσεις ενώ αυτοί επιδίωκαν πάντα τα σταθερά, τα στάσιμα, τα σίγουρα. Μην ξεφύγουμε και απ’ τα συνηθισμένα.
Δεν υπάρχει όμως στάνταρ στο ΠΡΟ-ΠΟ κι όλοι έχαναν τα σίγουρα….
Από την άλλη ήταν και η δυσφήμιση από τις άλλες χώρες με τα ομόλογα, η πράσινη οικονομία που δεν τους ήταν κατανοητή, ο μαλάκας που θέλει να γίνει δήμαρχος, ο Ολυμπιακός που θα περάσει στους δεκάξι του ΟΥΕΦΑ, η Ντόρα που πήρε τα βουνά και κουφάθηκε, η σύνοδος κορυφής για την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όλα αυτά και πολλά άλλα που δεν μπορούν να βοηθήσουν να συνθέσουν μια απόφαση κι ένα αποτέλεσμα
Κάπου εκεί έμπλεξαν και κάτι πολυκατοικίες, κάτι κοινόβια, κάτι έμποροι ναρκωτικών, κάτι αλλοδαποί αναρχικοί, η Παπαρήγα με σορτς, μερικές νέες γεύσεις Jacobs με άνηθο, με σέλερι και θυμάρι, ήταν και κάτι αυθαίρετα οικόπεδα γύφτων σε δασικές εκτάσεις και μπερδεύτηκαν περισσότερο. Τελικά ο δημοσιογράφος βγήκε σαστισμένος στο μεταμεσονύχτιο δελτίο ειδήσεων να αποκαταστήσει την αλήθεια. Όλα οφείλονταν σε μια μύγα που παρενέβη στον κομπιούτερ και άλλαξε τα στοιχεία. Κάτι όπως στη γνωστή κινηματογραφική ταινία «Brazil». Η αλήθεια είναι πως «O Θεός είναι αυτός που δείχνει τον ήλιο με το δάχτυλο». «Μην φοβάστε τίποτα δεν θα αλλάξει…»

ΚΑΛΗΝ ΗΜΕΡΑΝ

 

                                ΚΑΛΗΝ ΗΜΕΡΑΝ

                                             ΓΙΑ ΤO ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ)\

Καλήν ημέραν συντεχνίες, κομματόσκυλα, σφουγγοκωλάριοι

Καλήν ημέραν άρχοντες, κλέφτες, μιζαδόροι, ανδρείκελα]

Καλήν ημέραν εθελοντές σωτήρες του πολιτισμού απατεώνες

Καλήν ημέραν χαρτογιακάδες, σκουλήκια, ρασοφόροι\

Καλήν ημέραν ελαστικές συνειδήσεις, κακομούτσουνοι, ρουφιάνοι

,Καλήν ημέραν φαντάσματα, δολοφόνοι ηρώων, παιδεραστές, κίναιδοι

Καλήν ημέραν βρωμερά και άθλια ανθρωπάκια

που τα όνειρα μικρών παιδιών τα κάνατε κομμάτια

                                                                                           9-11-2012

                                                                                           ΤΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ

ΜΠΟΡΑ ΕΙΝΑΙ ΘΑ ΠΕΡΑΣΕΙ…

 

    ΜΠΟΡΑ ΕΙΝΑΙ ΘΑ ΠΕΡΑΣΕΙ…

ΠΕΝΤΕ ΠΟΙΗΜΑΤΑ
ΤΟΥ ΤΑΚΗ ΠΟΛΙΤΗ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
Θα πιω κανένα ντούζικο και θα χορεύω
και θα χτυπάς τα κουταλάκια στον ζεϊμπέκικο
σαν θα δακρύζω απ’ της χλιδής το μπανιστήρι
των γλαστρανθρώπων της μικρής μας κόλασης

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
Τις μέρες του αυτόκτονος καιρού
Στους δρόμους του Ταύρου περπάτησα
Μουγκρητό και πόνο άκουσα
Ο ήλιος άρρωστος και μόνος
στενάζει που δεν μπόρεσε να μπει
απ’ τα παράθυρα που με κάγκελα σφράγισαν
οι εκμεταλλευτές της μοναξιάς
και της ανθρώπινης συνήθειας.

ΣΤΟ ΜΕΘΥΣΙ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ
Να ’τανε κόκκινο κρασί
να ’ταν ροζέ ή άσπρο
τη νύχτα που λαχάνιαζες
κι ίδρωνε το κορμί σου.
Μα τα κατάξανθα μαλλιά
μπροστά στο μαύρο φόντο
της κουρελούς μπερδεύτηκαν.
Τότες η κούπα το κρασί
έγειρε και εχύθη
κι από την κούπα το κρασί
εφάνη ο άσπρος πάτος.
Την κουρελού ζωγράφισε
με του κρασού το χρώμα
δίχως να μάθω τελικά
ποιο χρώμα σου ταιριάζει

ΓΛΥΚΟ ΤΟΥ ΚΟΥΤΑΛΙΟΥ
Μαύροι κύκλοι
τεχνητά σκοτάδια στο βινύλιο.
Πρόστυχοι στίχοι
χαραγμένοι κάτω απ’ την κοιλιά σου.
Χαραγμένα αυλάκια, ρόδες ποδηλάτου
Ροδοπέταλό μου!
Ξεχασμένο γάντι στο συρτάρι μου…

ΓΕΝΕΘΛΙΑ
Σήμερα ξεσκέπασα το πρόσωπό μου
απ’ το λευκό σεντόνι που το σκέπαζε.
Κι αυτό που φάνηκε, δεν έλαμψε.
Στο φως σκοτείνιασαν τα δάκρυα.
Τη σκέψη πάγωσε η θλίψη.
Κι έμειναν άφωνοι και λύγισαν
και οι δώδεκα μαθητές μου.

ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ ΟΙ ΔΕΚΑ ΕΝΤΟΛΕΣ

                               ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ ΟΙ ΔΕΚΑ ΕΝΤΟΛΕΣ

Πηδά η φωτιά κι οι σούβλες έτοιμες

κι αυτός ολόρθος στέκει
Πεθαίνει αρνούμενος το θάνατο
και Λευτεριά φωνάζει
Λευτεριά για σένα χάνομαι
μα θα 'ρθουν πίσω μου άλλοι
Στρατοί οι γιοι μου και τ' αγγόνια μου
και θα σε λευτερώσουν

Μην κλαις κυρά κι εγώ θ' αναστηθώ
και θα σ' αρπάξω πάλε
Θα σπω τις αλυσίδες της σκλαβιάς
θα καταλύω τα κάστρα

Λίγοι είμαστε κι αλίμονο στη γης
αν ξοφληθεί η γενιά μας
Στρατοί οι γιοι μου και τ' αγγόνια μου
και θα σε λευτερώσουν

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΤΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ

1 Πιστεύω σ' ένα Θεό, Ακρίτα, Διγενή, στρατευόμενο πάσχοντα μεγαλοδύναμο, όχι παντοδύναμο, πολεμιστή στ' ακρότατα σύνορα, στρατηγό αυτοκράτορα σε όλες τις φωτεινές δυνάμεις, τις ορατές και τις αόρατες.

2 Και ποια είναι η πιο αψηλή εντολή; Ν’ αρνηθείς όλες τις παρηγόριες - θεούς, 
πατρίδες, ηθικές, αλήθειες - ν’ απομείνεις μόνος και ν’ αρχίσεις να πλάθεις εσύ, 
με μοναχά τη δύναμή σου, έναν κόσμο που να μην ντροπιάζει την καρδιά σου...
Ποια ’ναι η πιο αντρίκια χαρά; Ν’ αναλαβαίνεις την πάσα ευθύνη.

3 Δεν πρέπει ποτέ να έχεις μια αντίληψη για τη ζωή που να σου επιτρέπει ελπίδες 
και ανταμοιβές. Είσαι ελεύθερος άνθρωπος, όχι μισθοφόρος. Να παλεύεις χωρίς 
να καταδέχεσαι να ζητάς ανταμοιβή, αυτό είναι πραγματική ελευθερία.

4 Όχι! Όχι! Ποτέ μην αναγνωρίσεις τα σύνορα του ανθρώπου! Να σπας τα σύνορα! 
Ν’ αρνιέσαι ό,τι θωρούν τα μάτια σου! Να πεθαίνεις και να λες: Θάνατος δεν υπάρχει!

5 Είμαι ένα πλάσμα εφήμερο, αδύναμο, καμωμένο από λάσπη κι ονείρατα. 
Μα μέσα μου νογώ να στροβιλίζουνται όλες οι δυνάμες του Σύμπαντου.

6 Ν’ αγαπάς την ευθύνη. Να λες, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη Γη. 
Αν δεν σωθεί, εγώ φταίω.

7 Έχεις τα πινέλα, έχεις τα χρώματα, ζωγράφισε τον παράδεισο και μπες μέσα.

8 Μην κρατάς τίποτα για υστερνή. Μου αρέσει ο κίντυνος. Μπορεί να χαθούμε, μπορεί 
να σωθούμε. Μη ρωτάς! Απίθωνε κάθε στιγμή στα χέρια του κίντυνου τον κόσμον όλο!

9 Η καρδιά σμίγει ό,τι ο νους χωρίζει, ξεπερνάει την παλαίστρα της ανάγκης 
και μετουσιώνει το πάλεμα σε αγάπη.

10 Δε φοβάμαι τίποτα. Δεν ελπίζω τίποτα. Είμαι ελεύθερος.

Ο Νίκος Καζαντζάκης, Έλληνας μυθιστοριογράφος, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, γεννήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου του 1883 και πέθανε στις 26 Οκτωβρίου του 1957. Αναγνωρίζεται ως ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες λογοτέχνες και ως ο περισσότερο μεταφρασμένος παγκοσμίως. Έγινε ακόμα γνωστότερος μέσω της κινηματογραφικής απόδοσης των έργων του «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται», «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» και «Ο Τελευταίος Πειρασμός».

Η Κρήτη βρισκόταν σε συναγερμό για την κηδεία του μεγάλου τέκνου της. Είχαν φθάσει απ’ όλα τα μέρη της Μεγαλονήσου αντιπροσωπείες: μαθητές Γυμνασίων, αγρότες, εργάτες, άνθρωποι από κάθε τάξη. Χιλιάδες λαού και μαθητές κρατώντας βιβλία του νεκρού τον συνόδεψαν μέχρι την ιστορική τάπια Μαρτινέγκο, πάνω στα ενετικά τείχη, όπου είχε ανοιχτεί ο τάφος του. Τότε συνέβη το εξής συγκλονιστικό: Ένας ηλικιωμένος, μα εύρωστος και μεγαλόσωμος άντρας με μουστάκες, ο καπετάν Μανούσακας ο Κρητίκαρος, άρπαξε την τσάπα και παραμέρισε τα χώματα.

Αμέσως ύστερα αγκάλιασε το νεκρό, τον σήκωσε, λέγοντας: «Τουτουσές τσ’ ανθρώπους δεν τους θάβουνε νεκροθάφτες» και κατεβάζοντάς τον μόνος του στον τάφο, τον τακτοποίησε στην τελευταία του κλίνη. Πάνω από το νεκρό τότε, οι γυμνασιόπαιδες έριξαν χώμα που είχαν φέρει μαζί τους απ’ όλες τις επαρχίες της Κρήτης. Στον τάφο του στήθηκε ένας πανύψηλος, λιγνός και σκοτεινός σταυρός, ορατός από μεγάλη απόσταση. Πάνω στην πλάκα του τάφου του χαράχτηκε το περίφημο καζαντζακικό απόφθεγμα: «Δε φοβάμαι τίποτα. Δεν ελπίζω τίποτα. Είμαι ελεύθερος».

Μνημόνια, επιμηκύνσεις, συμπράξεις, εκταμίευση της πέμπτης δόσης, αβεβαιότητα και αδιέξοδο.
Οι Έλληνες όμως δείχνουν πως ξαναβρίσκουν το ρυθμό τους. Η νεολαία δείχνει πως βρίσκει το ρυθμό της. «Ένα θεριό που δεν ξέρει πως είναι θεριό είναι η νιότη», «Ποιος μπορεί να τα βάλει με το σεισμό, με τη φωτιά, με τα νιάτα;» έλεγε ο Νίκος Καζαντζάκης. Οι συγκεντρώσεις στην πρωτεύουσα αλλά και στις άλλες πόλεις δείχνουν πως κάτι ενωτικό ξεκινάει. «Λαός ενωμένος ποτέ νικημένος» έλεγε το παλιό αλλά πάντα επίκαιρο σύνθημα.

Τέτοιες στιγμές χρειάζονται τα παραδείγματα των μεγάλων ανδρών που ανύψωσαν

με το έργο τους το ηθικό, το κύρος, την πίστη και την αξιοπρέπεια των Ελλήνων.
Ένας τέτοιος ήταν ο Νίκος Καζαντζάκης.

-Παππού αγαπημένε, είπα, δώσ’ μου μιαν προσταγή.
-Φτάσε όπου μπορείς παιδί μου...
-Παππού, φώναξα τώρα πιο δυνατά, δώσ’ μου μιαν πιο δύσκολη, πιο κρητικιά προσταγή.
-Φτάσε όπου ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ παιδί μου !...

      ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ, ΕΝΑ ΤΟΠΙΟ

Μωρή κοντούλα λεμονιά,

Με τα πολλά λεμόνια, Βησσανιώτισσα,
σε φίλησα κι αρρώστησα
και το γιατρό δε φώναξα.
Πότε μικρή, μεγάλωσες;
Κι έγινες για στεφάνι, Βησσανιώτισσα,
σε φίλησα κι αρρώστησα
και το γιατρό δε φώναξα.

Χαμήλωσε, τους κλώνους σου,
να κόψω ένα λεμόνι, Βησσανιώτισσα,
Σε φίλησα κι αρρώστησα
και το γιατρό δε φώναξα.

Για να το στύψω να το πιω,
να μου διαβούν οι πόνοι, Βησσανιώτισσα,
σε φίλησα κι αρρώστησα
και το γιατρό δε φώναξα.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΤΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ
Μια εικόνα. Ένα τοπίο που, όσος καιρός κι αν πέρασε, λειτουργεί μέσα μου μουσικά. Έχει ρυθμό, αναπτύσσεται στο χρόνο... Ψάχνοντας τότε, το '69, για το χωριό της "Αναπαράστασης", βρέθηκα σ' ένα χωριό ψηλά στα Ζαγόρια.

Νοέμβρης μήνας με ψιλόβροχο. Μαύριζε η γκρίζα πέτρα από νερό.
Πένθιμες γυναικείες φιγούρες χάνονταν στα ερείπια. Μια γέρικη φωνή τραγουδούσε στο έρημο καφενείο: "Μωρή κοντούλα λεμονιά...".
Στάθηκα εκεί στην άκρη. Η φωνή ράγισε κι έσπασε έπειτα από λίγο.
Έμεινε το τοπίο με τη βροχή. Έμεινα κι εγώ. Αυτό θα 'παιρνα μαζί μου».
∆εν ξέχασα τίποτα


Περπατούσε στις γραμμές του τρένου με ένα δισάκι στους ώμους, αυτή ήταν όλη του η περιουσία. Και πολλές μνήμες, που τις ένιωθε σαν σιδερογροθιά στο στομάχι.
Το μελαγχολικό βλέμμα της Ηλέκτρας Αποστόλου, το χαμόγελο του Νίκου Μπελογιάννη την ώρα της εκτέλεσης, τον ήχο της θάλασσας, την μυρωδιά των ανθών της λεμονιάς.
Οι συνταξιούχοι κομμουνιστές και τα επαγγελματικά στελέχη είχαν επηρεαστεί από τα καινούργια οικονομικά μέτρα. Οι περικοπές τούς είχαν κοστίσει.
Οι μπάτσοι κοπανιόντουσαν μεταξύ τους. Οι δάσκαλοι λιποθυμούσαν στις τάξεις από τη στέρηση και οι φασίστες αυξάνονταν……»


Όλα είναι στη θέση τους, τακτοποιημένα κατά σειρά,
περιμένοντας το χέρι να διαλέξει·
µόνο δεν μπόρεσα να βρω τα παιδικά χρόνια,
µήτε τον τόπο όπου γεννήθηκε ο ήρωας του δράματος.
Όλα τ’ άλλα, να τα:
οι προσωπίδες για τα τρία κύρια συναισθήματα,
τα παραπετάσματα, τα φώτα,
τα σκοτωμένα παιδιά της Μήδειας,
το φαρμάκι και το μαχαίρι.
Τα λόγια, τα θυμάσαι, που αρχίζουν:
Αρκείτω βίος! Ιώ! Iώ!
Αυτός είναι ο διακόπτης των μικροφώνων.
Θα σ’ ακούσουν ως τα πέρατα του κόσμου.
Eµπρός, προβολέα! Καλή τύχη!


Ζούσε την τελευταία του ώρα. Στο σταθμό, νύχτα, περίμενε το τρένο,
που θα’ πεφτε μπροστά του να τελειώνει. Άξαφνα, από μια παλιά ξεχασμένη παρόρμηση ανέβηκε στη γραμμή να περπατήσει, όπως άλλοτε, που ήταν ένα αιώνιο παιδί. Τότε, μ᾿ έκπληξη, είδε τη μικρή πεθαμένη εξαδέλφη να περπατάει στην άλλη γραμμή, απλώνοντας του το χέρι, για να κρατηθούν, πιο στέρεα, πάνω απ᾿ τ᾿ όνειρο.
……Περπάτησαν ώρα, χαμογελώντας ο ένας στον άλλον, κι όταν πέρασε τυφλό το τρένο, βουίζοντας, τα δύο παιδιά χειροπιασμένα συνέχιζαν να προχωράνε πάνω στις ράγες,……ενώ το πτώμα ενός άντρα κείτονταν πιο εκεί.


Βρέθηκε νεκρός 50 μέτρα παρακάτω, στα ανατολικά βρίσκεται (ξεχασμένος από τους πάντες) ο τάφος του Θεμιστοκλή.
"Ξέρεις κάτι... H Ελλάδα πεθαίνει. Πεθαίνουμε σαν λαός. Κάναμε τον κύκλο μας. Δεν ξέρω πόσες χιλιάδες χρόνια ανάμεσα σε σπασμένες πέτρες και αγάλματα. Και πεθαίνει... Αλλά αν είναι να πεθάνει η Ελλάδα να πεθάνει γρήγορα, γιατί η αγωνία κρατάει πολύ, και κάνει πολύ θόρυβο. Μωρή φύση μόνη σου είσαι, μόνος μου είμαι και εγώ. Πάρε ένα μπισκότο

Κάποτε συλλογίζομαι πως όλα τούτα εδώ που γράφω
δεν είναι άλλο παρά εικόνες που κεντούν στο δέρμα τους
φυλακισμένοι ή πελαγίσιοι.


Αποχαιρετιστήρια χρώματα των δειλινών.
Καιρός να ετοιμάσεις τις τρεις βαλίτσες —
τα βιβλία, τα χαρτιά, τα πουκάμισα —
και μην ξεχάσεις εκείνο το ρόδινο φόρεμα που τόσο σου πήγαινε
παρ' ότι το χειμώνα δε θα το φορέσεις.
Εγώ, τις λίγες μέρες που μας μένουν ακόμη,
θα ξανακοιτάξω τούς στίχους που έγραψα Ιούλιο κι Αύγουστο
αν και φοβάμαι πως τίποτα δεν πρόσθεσα, μάλλον
πως έχω αφαιρέσει πολλά, καθώς ανάμεσα τους διαφαίνεται
η σκοτεινή υποψία πως αυτό το καλοκαίρι
με τα τζιτζίκια του, τα δέντρα του, τη θάλασσά του,
με τα σφυρίγματα των πλοίων του στα ένδοξα λιογέρματα,
με τις βαρκάδες του στο φεγγαρόφωτο κάτω απ' τα μπαλκονάκια
και με την υποκριτική ευσπλαχνία του, θα 'ναι το τελευταίο


«Σας εύχομαι υγεία και ευτυχία αλλά δεν μπορώ να κάνω το ταξίδι σας
Είμαι επισκέπτης
Το κάθε τι που αγγίζω με πονάει πραγματικά
Κι έπειτα δεν μου ανήκει
Όλο και κάποιος βρίσκεται να πει "δικό μου είναι"
Εγώ δε...ν έχω τίποτε δικό μου είχα πει κάποτε με υπεροψία
Τώρα καταλαβαίνω πως το τίποτε είναι τίποτε
Ότι δεν έχω καν όνομα
Και πρέπει να γυρεύω ένα κάθε τόσο
Δώστε μου ένα μέρος να κοιτάω
Ξεχάστε με στη θάλασσα
Σας εύχομαι υγεία και ευτυχία».


Χρησιμοποίησα αποσπασματα ποιημάτων των Τάσου Λειβαδίτη, Γιώργου Σεφέρη,
Γιάννη Ρίτσου και Θόδωρου Αγγελοπούλου.
Κείμενα Μισέλ Φάις, Κώστα Ταχτσή, Θόδωρου Αγγελόπουλου

4η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

                                          4η  ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

Αυτός ήτανε νόμισμα
κι εσύ ήσουν σκουλήκι.
Αυτός ήτανε βασιλιάς
κι εσύ ήσουν το πιόνι.
Αυτός φορούσε τη στολή
και συ έβαζες καπέλο,
μπας και ψηλώσεις…

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΤΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ

Με πρόσχημα το πολυμεταχειρισμένο και διάτρητο πολιτικά, επιχείρημα του «κομμουνιστικού κινδύνου» – o Mεταξάς με τη σύμφωνη γνώμη του βασιλιά και την παρότρυνση του ξένου (βρετανικού τότε…) παράγοντα, κηρύσσει στις 4 Αυγούστου 1936 τη δικτατορία, δημοσιεύοντας αιφνιδιαστικά περί αναστολής των σχετικών με τις ατομικές ελευθερίες άρθρων του Συντάγματος. 

Τα κόμματα, και ιδιαίτερα το ΚΚΕ, κηρύσσονται εκτός νόμου.

Εκείνη την εφιαλτική νύχτα πιάστηκαν ο Δημήτρης Γληνός, βουλευτής του «Λαϊκού Μετώπου» 

και κορυφαίος στοχαστής του τόπου, ο καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου Αλέξανδρος Σβώλος, 

ο Ιωάννης Σοφιανόπουλος, διαπρεπής πολιτικός του Τύπου, ο Κώστας Γαβριηλίδης, ηγέτης της Αγροτικής Αριστεράς, ο Θεμιστοκλής Τσάτσος, βουλευτής τότε των Φιλελευθέρων, o διανοούμενος Νίκος Καρβούνης, καθώς και άλλοι βουλευτές.Είκοσι μέρες αργότερα πιάστηκε στην παρανομία και 

ο ηγέτης του Κ.Κ.Ε Νίκος Ζαχαριάδης. Χίλιοι περίπου πολίτες, στελέχη και μέλη του ΚΚΕ, πιάστηκαν και εκτοπίστηκαν στα στρατόπεδα της δικτατορίας στα νησιά του Αιγαίου, ενώ 350 θεωρούμενοι σαν «άκρως επικίνδυνοι» κλείστηκαν στο φοβερό στρατόπεδο της Ακροναυπλίας. 

Τα βασανιστήρια, μεταξύ των οποίων υπήρχαν τα αποκλειστικά εφευρήματα της δικτατορίας, όπως 

το βασανιστήριο να κάθεται ο ανακρινόμενος με γυμνά τα οπίσθιά του σε κολόνες πάγου, ή να ποτίζεται βιαίως με ρετσινόλαδο, ήταν στην ημερήσια διάταξη για την απόσπαση πληροφοριών ή «δηλώσεων μετανοίας».Παράλληλα, άρχισε έντονος διωγμός των ιδεών.
Ο Μεταξάς μιμούμενος τον Χίτλερ, οργάνωσε τη δημόσια καύση των προοδευτικών βιβλίων στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου και τους στύλους του Ολυμπίου Διός.
Οι κανιβαλικές αυτές πυρές, σε συνδυασμό με την άγρυπνη λογοκρισία του Τύπου, έδωσαν καθαρά 

το φασιστικό στίγμα του καθεστώτος.
Τον Σεπτέμβριο του 1936, προκειμένου η δικτατορία να επεκτείνει το διωγμό όχι μόνο στη δράση, αλλά και στο στοχασμό, δημοσίευσε τον φασιστικής – ναζιστικής έμπνευσης νόμο της περί διώξεως του κομμουνισμού.

Το άρθρο 1ο αφορούσε στο διωγμό των ιδεών:

 Άρθρον 1ον. Τιμωρείται διά φυλακίσεως τριών τουλάχιστον μηνών και εκτόπισιν εξ μηνών μέχρι δύο ετών εις τόπον οριζόμενον διά της καταδικαστικής αποφάσεως: άπας όστις εγγράφως, προφορικώς ή καθ’ οιονδήποτε άλλον τρόπον αμέσως ή εμμέσως επιδιώκει την διάδοσιν, ανάπτυξιν και εφαρμογήν θεωριών, ιδεών ή κοινωνικών συστημάτων τεινόντων εις την ανατροπήν του κρατούντος εν τη χώρα κοινωνικού καθεστώτος ή εις την απόσπασιν ή αυτονόμησιν μέρους της Επικρατείας, ως και ο προσηλυτίζων εις τας θεωρίας, ιδέας και τα συστήματα ταύτα καθ’ οιονδήποτε τρόπον Ο νόμος του Μεταξά (ανάλογος με τον επίσης ψηφισθέντα από τη δικτατορία νόμο 375 περί κατασκοπείας, ο οποίος εφαρμόστηκε στον εμφύλιο πόλεμο εναντίον της Αριστεράς) ήταν η εκ των υστέρων νομιμοποίηση των εγκλημάτων εναντίον των ιδεών που εξαπέλυσε η 4η Αυγούστου.

ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΤΙΕ!

          '

      ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ ΝΟΤΙΕ!

ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ

Το νεκροπούλι μετρούσε τους νεκρούς.
Η άνοιξη είχε έρθει γιατί τα χελιδόνια φάνηκαν στο πίσω μπαλκόνι.
Οι γέροι στα γηροκομεία και στα νοσοκομεία δεν προσμετρούνται στους νεκρούς
γιατί δεν είχαν κάνει το τεστ.
Μόνο ο κομμουνισμός θα μας έσωνε από τον κορονοϊό.
Ο πατερούλης θα έκλεινε τις εκκλησίες.
Απ’ τους κομμουνιστές ποιος θα μας έσωνε;
Ψάχνω να βρω τη μάσκα του Ζορό. Ποιος μου την πήρε;
Ένα ξεβράκωτο καθεστώς καλύπτεται από τα εξαγορασμένα ΜΜΕ και από τα αυταρχικά μέτρα για να μη φανεί ο κώλος του.
Πώς μπορείς έναν υγιή να τον κάνεις να συμπεριφέρεται σαν άρρωστος;
Είναι απλό. ΦΥΛΑΚΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ.
Κι εκείνοι οι γιαλατζί κομμουνιστές…
Θεέ μου ’σχώρα με…


Ένα μονοπάτι ηλιόλουστο τραβάει μέσα απ’ τις μουριές
είμαι στο παράθυρο του νοσοκομείου
Δε νιώθω τη μυρουδιά των γιατρικών
Κάπου πρέπει ν’ ανθίζουν τα γαρούφαλα
Δε νιώθω τη μυρωδιά των γιατρικών

Το ζήτημα δεν είναι να είσαι αιχμάλωτος
Το να μην παραδίνεσαι. Aυτό είναι

Μια γενιά δύναμης, ήθους και αντίστασης. Χθες έφυγε…
Κομμουνιστής, ταξιδιώτης, ποιητής. Από τη Χιλή στην Αργεντινή, στην Ουρουγουάη,
στο Περού, στο Εκουαδόρ, στην Κολομβία, στη Βραζιλία, με τους ινδιάνους Σουάρ
στον Αμαζόνιο, αντάρτης στη Νικαράγουα, δημοσιογράφος στη Αγκόλα, στο Ελ Σαλβαδόρ,
στη Μοζαμβίκη, στην Παραγουάη, στο Παρίσι, στο Αμβούργο, στη Μαδρίτη.

Σαρακηνοί και Βενετσάνοι
πιάνουν και δένουν στο κατάρτι
ελόγου μου τον καπετάν Γιάννη
το παλληκάρι τον αντάρτη
τον άντρακλα τον πελαγίσιο

Καλό ταξίδι Νότιε!

Γράφω γιατί πιστεύω στη μάχιμη δύναμη των λέξεων»

Ο Ζορμπάς έφτασε μ' ένα σάλτο στο προστατευτικό κιγκλίδωμα του καμπαναριού.
Από κάτω, τ' αυτοκίνητα έμοιαζαν σαν έντομα με μάτια αστραφτερά.
Ο άνθρωπος κρατούσε το γλάρο στην αγκαλιά του.
«Όχι! φοβάμαι! Ζορμπά! Ζορμπά!» έκρωζε η Καλότυχη, τσιμπώντας τα χέρια του ανθρώπου.
«Περίμενε» νιαούρισε ο Ζορμπάς. «Ασ' την πάνω στο κάγκελο».
«Δεν είχα στο νου μου να την πετάξω» είπε ο άνθρωπος.
«Θα πετάξεις, Καλότυχη» νιαούρισε ο Ζορμπάς.
«Πάρε μια βαθιά εισπνοή. Μύρισε τη βροχή. Η βροχή είναι νερό.
Στη ζωή σου θα συναντήσεις πολλούς λόγους για να είσαι ευτυχισμένη –
ένας από αυτούς λέγεται νερό, ένας άλλος, άνεμος, κι ένας άλλος, ήλιος, κι αυτός
ο ήλιος εμφανίζεται πάντα σαν αντιστάθμισμα μετά τη βροχή.
Μύρισε τη βροχή. Άνοιξε τα φτερά».
Η γλαροπούλα άπλωσε τις φτερούγες της. Οι προβολείς την έλουζαν στο φως,κι η βροχή
τής έλουζε με πέρλες τα φτερά.
Ο άνθρωπος κι ο γάτος την είδαν να υψώνει το κεφάλι με τα μάτια κλειστά.
«Η βροχή! Το νερό!» έκρωξε. «Μ' αρέσει!»
«Τώρα θα πετάξεις» νιαούρισε ο Ζορμπάς.
«Σ' αγαπώ. Είσαι ένας θαυμάσιος γάτος» έκρωξε η Καλότυχη, πλησιάζοντας την άκρη του κάγκελου.
«Τώρα θα πετάξεις» νιαούρισε ο Ζορμπάς. «Όλος ο ουρανός θα ’ναι δικός σου».
«Δε θα σε ξεχάσω ποτέ....»
«Πέτα!» νιαούρισε ο Ζορμπάς
«Πετάω, Ζορμπά! Μπορώ και πετάω!» έκρωξε τρισευτυχισμένη από την απεραντοσύνη του γκρίζου ουρανού.
Ο άνθρωπος χάιδεψε το σβέρκο του γάτου.
«Εντάξει, γάτε. Τα καταφέραμε» είπε αναστενάζοντας.
«Ναι» νιαούρισε ο Ζορμπάς. « Στο χείλος του γκρεμού κατάλαβα το πιο σημαντικό».
«Α, ναι; Και τι είναι πιο σημαντικό;» ρώτησε ο άνθρωπος.
«Πετάει μόνο αυτός που τολμάει να πετάξει» νιαούρισε ο Ζορμπάς.

Καμιά φορά, σε κάποια αυλή, έτρεχαν πίσω από ένα τόπι, τάχα σπουδαίοι μπαλαδόροι, κι όταν έβαζαν γκολ το υπέγραφαν φωνάζοντας τ’ όνομά τους, την ίδια ώρα που κάποιοι άλλοι είχαν αποφασίσει πως δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο απ’ το να ζεις στην ανωνυμία.
Αυτοί που μας λείπουν, μαγείρευαν τα σαββατοκύριακα, οδηγούσαν λεωφορείο, σπούδαζαν κοινωνιολογία, νομικά ή γεωπονία, έγραφαν μυθιστορήματα, ήταν ηθοποιοί, ποιητές ή πυγμάχοι, ήταν γιατροί σε κάτι άθλιες κλινικές, μάθαιναν ένα ένα τα πάρκα της πόλης, μέσα στα οποία αντάλλασσαν ρούχα, δίσκους, βιβλία και εμπιστοσύνη.

Όταν τους έπιασαν, όταν άρχισαν να μας λείπουν, οι μάρτυρες που δεν είχαν δει τίποτα, ψιθύρισαν: «Κάτι θα ’χουν κάνει για να τους πιάσουν έτσι», κι είχαν δίκιο, γιατί δεν έκαναν απλώς κάτι αλλά πολλά: ονειρεύτηκαν πως μπορεί να ζήσει κανείς όρθιος, ονειρεύτηκαν πως η μοίρα του ανθρώπου δεν μπορεί να είναι πάντα κάτεργο, ονειρεύτηκαν πως μπορεί να γίνουν ευτυχισμένοι
όλοι οι άνθρωποι, ονειρεύτηκαν να θεσπίσουν έναν δίκαιο νόμο, μπροστά στον οποίο είμαστε όλοι ίσοι. Και τόλμησαν να θελήσουν να πραγματώσουν τα όνειρά τους, γιατί αυτοί που μας λείπουν, χωρίς τυμπανοκρουσίες ή ματαιοδοξίες, άγγιξαν την υπέρτατη διάσταση στην οποία μπορεί να φτάσει ένας άνθρωπος, και γι’ αυτό ακριβώς μας λείπουν: γιατί ήταν επαναστάτες.
Ανδρώθηκαν τη χειρότερη εποχή κι έκαναν ό,τι μπορούσαν για να την κάνουν να είναι
η καλύτερη.
Ανακάλυψαν ότι η Ιστορία ήταν μία απάτη, κι έγιναν σοφοί για να την ξαναγράψουν με την καλλιγραφία της αξιοπρέπειας. Ήταν προορισμένοι να θριαμβεύσουν, και προτίμησαν να είναι μοναχικοί.
Πέταξαν από πάνω τους το πετσί της πατρίδας κι έγιναν μέλη της μεγάλης ανθρώπινης οικογένειας.
Αυτοί που μας λείπουν, δεν έχουν αγάλματα στα πάρκα, αλλά ζουν ακέραιοι στη μνήμη μας.
Είχαν μακριά μαλλιά, φορούσαν παντελόνια «καμπάνα», γερά παπούτσια για μεγάλες πορείες και μάλλινα πουλόβερ για τις νύχτες δράσης και προπαγάνδας, κάπνιζαν βαριά τσιγάρα, έπιναν κόκκινο κρασί, τραγουδούσαν τραγούδια του Λέο Δαν και των Ιρακούντος, οι άνδρες αγαπούσαν -δίκην κοινού μυστικού- την Τζάνις Τσόπλιν και οι γυναίκες ανακήρυσσαν τον Σάντρο ως το πιο αρσενικό των αρσενικών.
Κάπου κάπου κάπνιζαν κανένα πουράκι, κάπου κάπου τους καιγόταν το ψητό.
Μιλούσαν για τα πάντα για να ανακαλύψουν ξανά την αξία των λέξεων,
κι όταν άρχισαν να μας λείπουν, η σιωπή τους μπροστά στους δήμιους ήταν τα λόγια τους που μας κληροδότησαν.
Από αυτούς τους ανθρώπους μας έχουν μείνει κάποιες φωτογραφίες που δεν θέλουν να είναι αντικείμενα μιας θρηνωδίας.
Αυτό που θέλουν, είναι να τις πάει κανείς στην αυλή του σπιτιού, κι εκεί, τη στιγμή που κάποιος
ή κάποια πει: «Τι λέτε; Πίνουμε κάνα μάτε;» και τα βλέμματα αρχίσουν να ψάχνονται μέσα στη γλυκιά και σιωπηρή συνεννόηση των δικαίων, εκείνες κι εκείνοι, αυτοί που τόσο μας λείπουν,
θα βγουν απ’ την εικόνα τους και θα υψωθούν στην υπέρτερη των συνωμοσιών, στη θεμελιώδη συνομωσία κατά του ψεύδους που επιχειρεί να διαγράψει το παρελθόν με χρηματισμούς.
Ας μάθουμε να ζούμε μ’ αυτούς που μας λείπουν, επειδή αποτελούν κομμάτι μας, επειδή ξέρουμε γιατί μας λείπουν, κι επειδή την απουσία τους την αναπληρώνουμε με καμάρι.

Ο Χιλιανός συγγραφέας Λουίς Σεπούλβεδα, ο οποίος είχε φυλακιστεί και κατόπιν εξοριστεί από τη δικτατορία του Αουγκούστο Πινοτσέτ για την αντιδικατορική του δράση, πέθανε σε ηλικία 70 ετών στην Ισπανία από την Covid-19, ανακοίνωσε σήμερα ο εκδοτικός οίκος του. Ο Σεπούλβεδα νοσηλευόταν σε νοσοκομείο του Οβιέδο.
Γεννήθηκε στο Οβάγιε της επαρχίας Λιμαρί, στη βόρεια Χιλή. Σπούδασε θεατρική σκηνοθεσία
στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Χιλής. Διατέλεσε ηγέτης του φοιτητικού κινήματος τα χρόνια των σπουδών του. Καταξιωμένος συγγραφέας (ποιητής, πεζογράφος, δραματουργός), αλλά ασχολήθηκε και με τη δημοσιογραφία. Υπήρξε μέλος της προσωπικής φρουράς του Σαλβαδόρ Αλιέντε.
Ταξίδεψε σ’ όλον τον κόσμο και του απονεμήθηκαν τα μεγαλύτερα λογοτεχνικά βραβεία.
Όλα του τα βιβλία κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις opera: Ένας γέρος που διάβαζε ιστορίες αγάπης (1993), Ο κόσμος του τέλους του κόσμου (1994), Patagonia express (1996),
Η ιστορία του γάτου που έμαθε σ’ ένα γλάρο να πετάει (1997), Το ημερολόγιο ενός ευαίσθητου killer (1997), Hot Line (1998), Αν δεν έχεις πού να κλάψεις (1998), Χρονικά του περιθωρίου (2000),
Η τρέλα του Πινοτσέτ (2003), Σημειώσεις εν καιρώ πολέμου (2004), Τα χειρότερα παραμύθια των αδελφών Γκριμ (2006), To λυχνάρι του Αλαντίν (2009), Η σκιά του εαυτού μας (2009), Ιστορίες από δω κι από κει (2011), Τελευταία νέα από το νότο (2012), H ιστορία του Μιξ, του Μαξ και του Μεξ (2013), Η ιστορία ενός σαλιγκαριού που ανακάλυψε τη σημασία της βραδύτητας (2014), Η ιστορία ενός σκύλου που τον έλεγαν Πιστό (2016), Το τέλος της ιστορίας (2017).

ΠΟΙΟΣ ΣΚΟΤΩΣΕ ΤΟΝ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ;

 

 ΠΟΙΟΣ ΣΚΟΤΩΣΕ ΤΟΝ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ;

Στο παιδικό μας βλέμμα πνίγονται οι στεριές
πρώτη σου αγάπη τα λιμάνια σβήνουν κι εκείνα
θάλασσα τρώει το βράχο απ’ όλες τις μεριές
μάτια λοξά και τ’ αγαπάς κόκκινη Κίνα
Γιομάτα παν’ τα Ιταλικά στην Ερυθρά
πουλιά σ’ αντικατοπτρισμό μαύρη μανία
δόρατα μέσα στη νυχτιά παίζουν νωθρά
λάμπει αρραβώνα στο δεξί σου Αβησσυνία
Σε κρεμεζί νύφη λεβέντρα Ιβηρική
ανάβουνε του Barrio chino τα φανάρια
σπανιόλοι μου θαλασσοβάτες και Γραικοί
Γκρέκο και Λόρκα Ισπανία και Πασιονάρια
Κύμα θανάτου ξαμολιούνται οι Γερμανοί
τ’ άρματα ζώνεσαι με Αρχαία κραυγή πολέμου
κυνήγι παίζουνε μαχαίρι και σκοινί
στα δέντρα οι κρεμασμένοι μπαίγνιο του ανέμου
Κι’ απέ Δεκέμβρη στην Αθήνα και φωτιά
τούτο της γης το θαλασσόδαρτο αγκωνάρι
λικνίζει κάτω από το δρυ και την Ιτιά
Το Διάκο τον Κολοκοτρώνη και τον Άρη

                                             ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ

ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ
Ποιος σκότωσε τον Καποδίστρια;
Θα μπορούσε να απαντήσει στο ερώτημα αυτό εις εκ των πεφωτισμένων (Ιλλουμινάτων) σοφών
της πόλεως των επαναστάσεων, της πόλεως των ποιητάδων, της πόλεως των σκουπιδιών
και της ανακύκλωσης;
Φυσικά και ναι.
Είναι αυτή που ήταν παρούσα στην συνέλευση της Βοστίτσας και στη δολοφονία του Καποδίστρια.
Έχει τραβήξει φωτογραφίες. Έχει στα χέρια της video. Καταθέτει προσωπικές μαρτυρίες. Ήταν εκεί!...
Φώτα, λαμπιόνια, καλικάντζαροι, η αναμονή του καινούργιου χρόνου και ο καινούργιος αδέσποτος Δεσπότης.
Η προθεσμία έχει λήξει για τους καταληψίες και οι μισθοφόροι προετοιμάζονται να αντιμετωπίσουν τις στρατιές του Αλέξανδρου.
Το Τουρκολυβικό μνημόνιο μπορεί να προκαλέσει σύρραξη.
Θα κάνουν στρατιωτικές ασκήσεις με πραγματικά πυρά.
Γύρω-γύρω όλοι και στη μέση οι μετανάστες και οι πρόσφυγες.
Τα πειραματόζωα των υπερδυνάμεων, τα πειραματόζωα των πολέμων.
Θα τους προστατεύσουν οι καλικάντζαροι; Θα τους φέρουν στην Τέμενη;
Θα τους ντύσουν ξωτικά για να μην πληρώσουν κομπάρσους;
Θα τους στέλνουν με τα πόδια να μεταφέρουν τα σκουπίδια στην Κοζάνη
για να μειώσουν το κόστος μεταφοράς;
Θα τους ανακυκλώσουν για να υποστηρίξουν το κεντρικό τους σύνθημα;

Η βροχή έσκιζε στα δυο τον ορίζοντα
και γω μοναχός
στο κλουβί της συμφιλίωσης
ονειρευόμουν ξυπνητός
πως σε είχα ξεχάσει…

Ήταν όλα κουκουλωμένα εντέχνως με το σφυροδρέπανο.
Το πτώμα.
Η κόκα κόλα με το μαύρο καπάκι.
Το κιβώτιο του Άρη Αλεξάνδρου.
Οι αλλοιωμένες μνήμες.
Οι πουτάνες και τα πρεζάκια που θα συνεχίσουν τον αγώνα.
Τα επιδόματα του Κυριάκου για τα ΑμεΑ και τους γύφτους.
Το χρυσό μετάλλιο του Έλληνα τενίστα.
Και οι φιλαρμονικές που εξακολουθούν να παίζουν
τον ύμνο της 4ης Αυγούστου στις παρελά

Η ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΣΦΥΡΟΔΡΕΠΑΝΟΥ

 Η ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ

ΤΟΥ ΣΦΥΡΟΔΡΕΠΑΝΟΥ

Τρίζουν τα κόκαλα του Μακρυγιάννη
του Μπαρμπαγιάννη του Κανατά
κάτι ξενέρωτοι Αμερικάνοι
κάτι ροκάδες του κερατά
πήραν φαλάγγι μπαγλαμάδες και μπουζούκια
μα δεν πειράζει πατριώτες είμαστε εφτάψυχοι
Φράνσις Φορντ Κόπολα
Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ και ξερό ψωμί
Πόσο θ’ αντέξουνε ο Μάρκος κι ο Τσιτσάνης
δεν έχουν κάνει ούτε ένα video clip
σαν τα κοράκια σου χιμάνε όταν πεθάνεις
οι κομπανίες με τους πράκτορες της Κ.Υ.Π
Γίναν οι μάγκες φεμινίστριες με ταγάρια
μα δεν πειράζει πατριώτες
είμαστε εφτάψυχοι
Φράνσις Φορντ Κόπολα
Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ και ξερό ψωμί
Με σέξι πόζες κοριτσιών στην Ελασσόνα
με Παλαιστίνιο εραστή εκτελεστή
θα καβαλήσουμε κι ετούτο το χειμώνα
μπροστά στην τηλεοπτική μας θαλπωρή
σαν τους ανάπηρους που βλέπουνε αγώνα
μα δεν πειράζει πατριώτες
είμαστε εφτάψυχοι
Φράνσις Φορντ Κόπολα
Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ και ξερό ψωμί

                                  ΤΖΙΜΗΣ ΠΑΝΟΥΣΗΣ

ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ
Νύχτωσε και αυτοί εξακολουθούσαν να συλλέγουν υποψηφίους συμβούλους από τους κάδους των σκουπιδιών. Μαζί τους βρέθηκε και ένα νεκρό μωρό.
Όλα για την Notre-Dame, τίποτα για τους Άθλιους του Βίκτωρος Ουγκώ.
Ο Κουασιμόδος είχε δακρύσει κι εγώ παρακολουθούσα από την πόρτα του μαγαζιού μου,
σε απόσταση τεσσάρων μέτρων, το μοναδικό έργο ανάπτυξης της πόλης μου.
Τις προστατευτικές μπάρες που με προστατεύουν από τους κάφρους, τις μαϊμούδες και τους δημοσίους υπαλλήλους.
Παραδίπλα η ΜΚΟ της φιλοπτώχου με ληγμένα ρούχα, λερωμένα λούτρινα αρκουδάκια
και ρινόκερους. Βρώμικα χαρτοκούτια, σακούλες και άπληστους γύφτους.
Λυσσιατρείο, ληξιαρχείο, ψυχιατρείο. Πάμε πάλι. Ξανά, ξανά, ξανά. Ωσαννά!
Ο Πλάτωνας έλεγε πως οι δάσκαλοι θα ’πρεπε να ασχοληθούν με την πολιτική
και να διοικήσουν.
-Έλα κάτω να σου τους πω έναν έναν.
Η Πάολα τραγουδούσε το «Μια θάλασσα μικρή». Ο Ορέστης είχε πάρει τις μύγες μαζί του
για να προστατεύσει τους κατοίκους του Άργους και εγώ δεν είχα βρει τη Βεατρίκη.
Η πλήξη με οδήγησε σε ένα περιφερικό θέατρο από αυτά που στήνει ένα τσούρμο ανέργων
και που επιδοτούνται από την εκάστοτε εξουσία.
Μου έκανε εντύπωση ο τίτλος του έργου και για αυτό μπήκα.
Η ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΣΦΥΡΟΔΡΕΠΑΝΟΥ

Η παράσταση αρχίζει… All that jazz
Διαδραματίζεται σε μια μεγάλη και πολυτελή αίθουσα στο «σπίτι του λαού».

Η αίθουσα είναι επιβλητική από τις γιγαντοαφίσες των Μαρξ, Έγκελς, Λένιν
και Στάλιν. Παντού κίτρινα σφυροδρέπανα σε κόκκινο φόντο.
Ξάφνου μπαίνουν καμιά δεκαριά παράξενοι τύποι με καπαρντίνες, μαύρα γυαλιά
και καπέλα. Κάτι τύποι σαν τον Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ, σαν τους γκάνγκστερς την εποχή της ποτοαπαγόρευσης, σαν πράκτορες της Κ.Υ.Π
Αντί να κρατάνε όπλα, κρατάνε κουβάδες με κόλα και βούρτσες.
Με νευρικές κινήσεις σκίζουν τους θεωρητικούς και τους εφαρμοστές του λεγόμενου «υπαρκτού σοσιαλισμού» και τους αντικαθιστούν με τη Λιάνα Κανέλλη, τη Σεμίνα Διγενή και τον Γιάννη Πρετεντέρη.
Από το ακροατήριο ακούγεται μια φωνή:
-Μπράβο, κάνατε τρίλιζα με τους πράκτορες της Κ.Υ.Π
-Συγχαρητήρια. Τώρα και την Τρέμη και την Τρέμη.
Οι τύποι με τις καπαρντίνες, τα καπέλα και τα μαύρα γυαλιά συγκεντρώνουν τις σκισμένες
αφίσες και τα σφυροδρέπανα σε κάδους ανακύκλωσης.
Και η μεικτή χορωδία των «ατόμων με ειδικές ανάγκες» τραγουδάει τη σύνθεση του Τζίμη Πανούση
-Άντε γαμήσου Εργατιά…
-Άντε γαμήσου Αγροτιά…
Έφυγα πικραμένος από την αίθουσα. Τόσοι αγώνες πήγανε χαμένοι.
Παντού δημόσιοι υπάλληλοι και προβοκάτορες.
Κι αυτοί που φύγαν φτιάξαν ένα δικό τους μαγαζί και λένε τις ίδιες μαλακίες σε παραλλαγή.
Λες και ο κρατικός καπιταλισμός είναι άλλος καπιταλισμός.
Το «μια θάλασσα μικρή» στροβιλίζει στο μυαλό μου και με ηρεμεί.

Μια θάλασσα μικρή,
πικρά σ’ αποχαιρέτησε,
σε περιμένει…
Μια θάλασσα μικρή

Τότε ξεκαθάρισε στο μυαλό μου πως τη Βεατρίκη δεν κατάφερα να την βρω γιατί ζει εκτός συνόρων και σε μιαν άλλη εποχή.
Όμως για αυτό είμαι σίγουρος!

Το σημείο Κ ήτανε το κόμμα
Και το σημείο Ν η νεολαία
Ο Άρης Αλέξανδρου είχε δίκιο

το κιβώτιο ήταν άδειο!

Καλή Ανάσταση!

ΔΥΟ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΤΑΚΗ ΠΟΛΙΤΗ

 

ΔΥΟ ΠΟΙΗΜΑΤΑ

ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ
ΤΟΥ ΤΑΚΗ ΠΟΛΙΤΗ





ΡΕΤΡΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ

Σφιγμένες κάποτε κρατούσα τις γροθιές μου.
Αργότερα, συνήθιζα με ανοιχτές παλάμες, κάθετες
να σημαδεύω τα αχαμνά μου.
Τώρα τηλεκοντρόλ βαστώ σφιχτά στη χούφτα μου
και έτσι μπορώ να δω τα χρώματά σου θάλασσα,
το ξεχασμένο τσόκαρο στην άμμο,
κρουστά απ’ τα λέπια του ψαριού στα εμβατήρια
κι απ’ τη φωνή του τζιτζικιού,
φινάλε θλιβερό τη «Ρωμιοσύνη»




Η ΨΕΥΤΙΑ ΜΙΑΣ ΠΕΡΟΥΚΑΣ

Φεγγαρόφωτη νύχτα, με πιάνει παράπονο
Κλάμα-ψίθυρος, σε ήχους βαλς να χορεύω
Να γεμίσω τις νότες με δάκρυα,
άνθη στίχους, κορμιά να ευωδιάζουν.
Το όνομά σου να γίνει της γης τα κεντήματα,
το όνειρό μου να γίνει μαχαίρι.
Να σκοτώσει το σκοτάδι που θάμπωσε
την ελπίδα του αγέρα
να ακουμπήσει τα μάτια σου
τα μαλλιά σου να κάνει παντιέρα.
Να πετάξουν ψηλά ως τα σύννεφα
για να νοιώσουν κι εκείνα
πλαστικό στην αφή σου,
την ψευτιά μιας περούκας που αγόρασα
δώρο για τη γιορτή σου.

ΜΙΑ ΠΑΛΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

 

ΜΙΑ ΠΑΛΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ

Έκανε πολύ κρύο το απόγευμα. Τουρτούριζα.Υπήρξε έκτακτο δελτίο καιρού για ακραία καιρικά φαινόμενα Για αέρηδες και καταιγίδες.Η ομίχλη που θόλωνε την ατμόσφαιρα ήταν από τα δυο πακέτα τσιγάρα που είχα καπνίσει.Ο Τάσος έφερε ένα μπουκάλι κρασί χωρίς ανοιχτήρι.
Εξακολουθούσα να καπνίζω ακατάπαυστα.Βούλιαξα στη μαλακία και στο κουτσομπολιό. Λερώθηκα.
Χτύπησε το τηλέφωνο.
Ο μαζοχιστικός μου χαρακτήρας διεκόπη προσωρινώς.
-Παρακαλώ…
-Πέθανε ο Μικρούτσικος.

Απόσπασμα από το «ΚΑΚΟΗΘΕΣ ΜΕΛΑΝΩΜΑ» του Άλκη Αλκαίου

Μέχρι να αρχίσεις μέχρι να τελειώσεις
το πρόσωπό τους αποστρέψαν άφωνοι
οι φίλοι και γελούν στις συγκεντρώσεις
μεγάφωνοι μικρόφωνοι παράφωνοι.
Στην Πέργαμο και στην Μπαστιά
δίδυμα πάνε φορτηγά
κι ένα ιπτάμενο δελφίνι
στον Πόρο και στη Σαντορίνη
κι εγώ απόψε θα σε χάσω
και αύριο θα σε ξεχάσω…

Η διαδρομή του Θάνου θα ’πρεπε να λέγεται «Ταξιδεύοντας» από αεροδρόμια
σε αεροπλάνα, σε συναυλίες, σε ξενοδοχεία, στα πλήκτρα του πιάνου, στον αγώνα για την ποιότητα, στη φιλοσοφία, αλλά και σε οτιδήποτε καινούργιο, στην προσπάθεια να μη χάσει
την επαφή του με τον κόσμο (είναι αυτό που τον ενδιαφέρει περισσότερο λέει), στο να αφουγκράζεται και να δημιουργεί, στο να υπερασπίζεται αρχές και αξίες χωρίς συμβιβασμούς και υποχωρήσεις.
Το ξέρει ότι είναι φωτεινή μειοψηφία κι ότι ο δρόμος που έχει διαλέξει είναι δύσκολος.
Όμως έχει γιγαντώσει από τις εμπειρίες τόσων χρόνων και η επαφή του με το κοινό τον ανανεώνει.
Ακούραστος στη ροή του λόγου, θα μπορούσε να μιλάει ατέλειωτες ώρες, οι υποχρεώσεις
όμως τον προσγειώνουν. Θυμάται τα πάντα με την παραμικρή λεπτομέρεια.
Ήταν το 2001, όταν του έδωσα ένα περιοδικό, που συνεργαζόμουν τότε.
Ήταν ένα αφιέρωμα στον ΦΡΑΝΣΟΥΑ ΒΙΓΙΟΝ, και είχε μια ξυλογραφία που απεικόνιζε
το πρόσωπο του ποιητή. Τότε είχε εκδώσει ένα c.d με μελοποιημένα ποιήματα του ΒΙΓΙΟΝ. «Γύρισα όλη τη Γαλλία για να βρω το πρόσωπό του ώσπου ήρθα στο Αίγιο να το βρω…» Επίσης θυμόταν όσα του είχα πει για τη «Μουσική πράξη στον Μπρεχτ» μια παράσταση
που δεν μπορεί να συμβεί στο Αίγιο λόγω οικονομικών εκκρεμοτήτων από το 2001.
Όμως να που θα συμβεί στα Καλάβρυτα στις 31 Ιουλίου η παράσταση «ΤΟΥΣ ΕΧΩ ΒΑΡΕΘΕΙ….». Στηρίζεται στη μελοποίηση από το Θάνο Μικρούτσικο ποιημάτων Ελλήνων και ξένων ποιητών. Μέσα σ’ αυτά συμπεριλαμβάνεται και η «Μουσική Πράξη στον Μπρεχτ».

Καμπανάκι… και η συνέντευξη αρχίζει…
-Tι ακριβώς είναι αυτή η παράσταση που παρουσιάζετε μαζί με τα Υπόγεια Ρεύματα;

Είναι ένα πολιτικό ακρόαμα σε συνδυασμό με ελεγχόμενο αυτοσχεδιαστικό βίντεο. Στην ουσία, πρόκειται για αυτό που πολιτογραφήθηκε ως πολιτικό τραγούδι του οποίου θεωρήθηκα ίσως
ο κυριότερος εκφραστής, από τα χρόνια της Μεταπολίτευσης μελοποιώντας Έλληνες και ξένους ποιητές όπως τον Χικμέτ και τον Μπίρμαν στα «Πολιτικά Τραγούδια», τον Ρίτσο στην «Καντάτα για τη Μακρόνησο», τη «Μουσική Πράξη στον Μπρέχτ», τον Αναγνωστάκη, τον Ελευθερίου,
τον Αλκαίο, τον Τριπολίτη κ.α. Αυτό είναι το βασικό υλικό που στηρίχτηκε η συνεργασία μου με τα Υπόγεια Ρεύματα. Την αρχική ιδέα την είχε το συγκρότημα. Είχε δουλέψει κάποια από τα τραγούδια μου σε ροκ ήχους και στη συνέχεια τα δουλέψαμε μαζί. Έτσι ήρθε και η ιδέα της παράστασης.
Τα Υπόγεια Ρεύματα είναι ένα ελληνικό ροκ συγκρότημα, που εμπεριέχει το σοβαρό ελληνικό τραγούδι. Δε μιμείται τις ροκ φόρμες που έρχονται από το εξωτερικό, είναι έμπειροι μουσικοί
και καλά παιδιά. Έχουν έναν πολυεπίπεδο τρόπο, που από το 1993-94 το έδειξαν στις συνθέσεις
τους μελοποιώντας Μπόρχες, Καρυωτάκη, Πολυδούρη και Παλαμά.

Γιατί διάλεξες αυτή τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο να παρουσιάσεις αυτή τη δουλειά;

Δεν το έκανα εκ του πονηρού, δηλαδή να επωφεληθώ από τα γεγονότα του Δεκεμβρίου και όσα επακολούθησαν. Πάντα πίστευα ότι το πολιτικό τραγούδι δεν έχει τελειώσει, δεν έχει πεθάνει,
το έλεγα και στους άλλους και συνέθετα τραγούδια όπως το «Ανεμολόγιο» του Τριπολίτη,
τη «Ρόζα» του Αλκαίου με το χαρακτηριστικά αποκαλυπτικό δίστιχο «πώς η ανάγκη γίνεται Ιστορία πώς η Ιστορία γίνεται σιωπή», τον «Άμλετ της Σελήνης» του Ελευθερίου και πολλά άλλα. Όμως και \άλλοι συνθέτες έγραψαν πολιτικά τραγούδια όπως οι Χ. και Π. Κατσιμίχας το ’99
τις «Τρύπιες Σημαίες», ο Γ. Αγγελάκας το «Σιγά μην κλάψω».

Έχεις μελοποιήσει πολλούς Έλληνες και ξένους ποιητές. Πιστεύεις ότι αυτό θα εξακολουθήσει και θα έχουμε και νεότερες γενιές ποιητών, που θα μελοποιούνται στο μέλλον;

Αυτό είναι ασταμάτητο για τον απλούστατο λόγο ότι η μεν τέχνη είναι το χνάρι του ανθρώπου πάνω στη γη, οποιαδήποτε κι αν είναι η συγκυρία της κάθε εποχής, η δε ποίηση είναι αυτό που φωτίζει
το δρόμο προς το μέλλον. Δε μας τέλειωσαν οι ποιητές μετά από τη μεγάλη φουρνιά.
Βέβαια ο Καβάφης, ο Ρίτσος, ο Σεφέρης και ο Ελύτης είναι οικουμενικοί, αλλά η κάθε γενιά βγάζει σπουδαία πρόσωπα που εκφράζουν την εκάστοτε συγκυρία. Θα συνεχίσουν να υπάρχουν ποιητές, που θα έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά και διαφορετικές λειτουργίες ανάλογα με την εποχή και τις κοινωνικές εξελίξεις.

 Συνεργάζεσαι με νέους καλλιτέχνες κατά καιρούς. Υπάρχουν κάποιοι που επάξια θα πάρουν τη σκυτάλη;

Αναμφισβήτητα.
Κάθε γενιά δικαιώνεται αν η σπορά των προηγούμενων στην επόμενη πετύχει.
Σήμερα υπάρχουν πάνω από δεκαπέντε αξιόλογοι συνθέτες. Στη δική μου γενιά είμαστε λιγότεροι.
Οι καλλιτέχνες είναι παράγωγα εμπειριών και κοινωνικών συνθηκών. Ο Θεοδωράκης και ο Χατζιδάκις παρήχθησαν σε μια εποχή ευνοϊκή ώστε να εκφράζουν το όλο. Οι σημερινοί δημιουργοί παρουσιάζονται σαν εκφραστές μιας μειοψηφίας κι έτσι δεν μπορούν να παίξουν το ρόλο της κοινωνικής καθοδήγησης, όπως συνέβαινε στο παρελθόν. Όμως αν υπήρχε ένα μηχάνημα που
θα μέτραγε το ταλέντο και λεγόταν «ταλεντόμετρο» θα αποδείκνυε ότι πολλοί από τους σημερινούς δημιουργούς είναι πιο ταλαντούχοι από εμάς τους παλιότερους.

Η ελληνική μουσική σε συνδυασμό με την ελληνική ποίηση θα μπορούσε να παίξει ένα διεθνή ρόλο και να αγκαλιαστεί απ’ όλο τον κόσμο;

Θεωρητικά ναι, γίνεται. Όμως στην εποχή της εμπορευματοποίησης, ένας τέτοιος πολιτισμένος λόγος αποτελεί μειοψηφία. Όταν ήμουν υπουργός πολιτισμού, τους πρότεινα -και είχε αναστατωθεί το σύμπαν- δίπλα στον αρχαίο μας πολιτισμό, τον Σοφοκλή και τον Αισχύλο, να παρουσιάζουμε
και τους σύγχρονους Έλληνες ποιητές, τον Καβάφη και τον Ρίτσο και γιατί όχι και την Κική Δημουλά. Έχω βαρεθεί εκ του ασφαλούς να υπερασπίζομαι το μακρινό παρελθόν.
Είμαι παιδί δικό τους, αλλά ας ρισκάρουμε και για το μέλλον.

Τι έχεις να πεις για τα γεγονότα του Δεκεμβρίου και τη δολοφονία του νεαρού μαθητή Αλέξανδρου; Τι τροπή νομίζεις ότι θα πάρουν τα γεγονότα στη χώρα μας;

Είμαι εκατό τοις εκατό υπέρ των παιδιών. Ξεσηκώθηκαν οι νέοι άνθρωποι με αφορμή, όχι με αιτία
τη δολοφονία του νεαρού Αλέξανδρου.
Δύο είναι τα πραγματικά αίτια που ξεσήκωσαν τη νεολαία.
Το πρώτο είναι ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι ένα από τα πιο καταπιεστικά.
Και το δεύτερο, ότι τελειώνοντας τα πανεπιστήμια και μπαίνοντας στην παραγωγή έχουν να αντιμετωπίσουν μια μόνιμη οικονομική κρίση αλλά και μια έντονη κρίση αξιών.
Γίνονται παιδιά των 700 ευρώ ή παιδιά της ανεργίας σε μια κοινωνία καταπιεστική, άδικη και βάρβαρη.
Δεν μπορώ να κατηγορήσω τα παιδιά γιατί δεν είναι πλήρως ενημερωμένα.
Εδώ καλά καλά δεν είμαστε εμείς… Όμως αντιδρούν και αντιστέκονται.
Η εξέγερση ήταν αναμενόμενη. Θέλω να πω πως έφυγε το καπάκι και ξεχείλισε ο ατμός.
Είμαι υπέρ της εξέγερσης χωρίς όμως τα παρατράγουδα. Όσο για το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σου, δεν μπορώ να προφητεύσω και το θεωρώ επικίνδυνο.
Το βέβαιο είναι πως μετά τον Δεκέμβρη τα πράγματα άλλαξαν.

Οι πνευματικοί άνθρωποι μπορούν να παίξουν το ρόλο που έπαιζαν στο παρελθόν;

Είναι δύσκολο να απαντήσω σ’ αυτή την ερώτηση. Οι πνευματικοί άνθρωποι σε περιόδους κρίσης, άλλοι ορθώνουν ανάστημα και άλλοι αλλοτριώνονται.
Οι πνευματικοί άνθρωποι εναντιώθηκαν στους βομβαρδισμούς της Γιουγκοσλαβίας.
Θα πρέπει να μη λειτουργεί το προσωπικό μας εγώ και να σκεφτόμαστε συλλογικά. Πνευματικοί άνθρωποι και συνειδητοί πολίτες δεν έχουμε ανταλλάξει ακόμα τις νέες μας διευθύνσεις και τα νέα μας τηλέφωνα.

8 Ποια η σχέση σου με τα ΜΜΕ; Σε αγκαλιάζουν;

Σε γενικές γραμμές όχι. Κι εννοώ τα ηλεκτρονικά μέσα, που προσδιορίζουν πολύ περισσότερο κάποια πράγματα από ότι ο έντυπος τύπος. Σε σχέση με παλιότερα με παίζουν λιγότερο ή και
τις περισσότερες φορές καθόλου. Τα ηλεκτρονικά μέσα παίζουν το παιχνίδι της ιδιοκτησίας τους. Κάποιες φορές για λόγους αποενοχοποίησης με καλούν. Όμως εγώ είμαι πολύ σκληρό καρύδι.
Είμαι απ’ τους ανθρώπους που δεν έκαναν πίσω στις αρχές τους ποτέ και το λέω ποτέ.
Μπορεί κάποιος να μη συμφωνεί με τις απόψεις μου, όμως αυτές τις απόψεις τις στήριξα και θα
τις στηρίζω πάντα.

Η σχέση σου με την Πάτρα;

Η Πάτρα δε διαφέρει στη νοοτροπία από τις άλλες πόλεις. Οι τοπικές αυτοδιοικήσεις λειτουργούν
με έναν τρόπο διαχειριστικό. Άιντε να βγάλουμε την τετραετία και να ξαναψηφιστούμε.
Σας υπενθυμίζω όμως την καλή περίοδο της Πάτρας, το Διεθνές Φεστιβάλ 1986-1990, κάτι που
δεν κατάφερε να κρατήσει με ευθύνες της τότε τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά και γενικότερες ευθύνες. Εγώ πάντα από τις εμπειρίες μου κρατάω τα καλά.
Κι αν πρόσφερα κάτι, δεν περίμενα να δώσουν σ’ ένα δρόμο το όνομά μου.
Σ’ αυτή την πόλη γεννήθηκα, σ’ αυτή την πόλη γεννήθηκαν οι γονείς μου, σ’ αυτή την πόλη συνδέθηκαν κάποιοι δεσμοί και στοιχεία στο DNA μου.
Θεωρώ πως αυτή η πόλη έχει πολύ σημαντικά αβαντάζ για να αναπτυχθεί μέσω του πολιτισμού.
Από κει και πέρα αν αυτό δεν μπόρεσε να περάσει, δεν έγινε κατανοητό είτε απ’ την κεντρική πολιτική σκηνή είτε απ’ την τοπική πολιτική σκηνή ή από κάποιους άλλους παράγοντες, «πάμε για άλλα»…

10 Πώς τα προλαβαίνεις όλα;

στειευόμενος με τους φίλους μου τους λέω «αν δεν δουλέψω τώρα που είμαι νέος,
πότε θα δουλέψω. ΄Ασε που είμαι και πολύτεκνος…»
Η δουλειά είναι κάτι που με ανανεώνει συνεχώς και βελτιώνει τη σχέση μου με τον κόσμο.

Θα ξανά ασχοληθείς με την πολιτική;

Όταν μου πρότεινε ο Ανδρέας Παπανδρέου την τρίτη θέση στο επικρατείας,
του απάντησα όχι, αν θέλεις βάλε με δωδέκατο. Αυτό σήμαινε ότι από τότε προσδιόριζα τα όρια της συμμετοχής μου στην πολιτική.
Και η προσωπική σου φιλία με τον Γιώργο Παπανδρέου;
Αυτό δεν έχει να κάνει με την απόφασή μου. Είναι πολλοί οι λόγοι που θα παραμείνω στη μουσική.
Χρειάζεται τέτοιους ανθρώπους σαν και σένα η πολιτική…
Σ ’ευχαριστώ, όμως θύματα στον αγώνα ήδη έδωσα.

Τι σχέδια έχεις για τη συνέχεια, για το κοντινό και το μακρινό μέλλον;

Στα πλαίσια του φεστιβάλ Αθηνών ολοκληρώθηκαν δυο παραστάσεις στο Ηρώδειο 23-24 Ιουνίου
με τεράστια προσέλευση του κοινού.
Στο πρώτο μέρος ήταν η Ρίτα Αντωνοπούλου με την ορχήστρα Καμεράτα υπό τη διεύθυνση του Αλέξανδρου Μυράτ με γνωστά μου τραγούδια όπως «Μια πίστα από φώσφορο», «Ελένη», «Άννα μην κλαις», «Μικρή μου μωβ βεντάλια» κ.α
Και στο δεύτερο μέρος ο Γιάννης Κούτρας, ο Μίλτος Πασχαλίδης,
ο Χρηστός Θηβαίος και ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας παρουσίασαν «το Σταυρό του Νότου»
και «Τις γραμμές των Οριζόντων» σε ποίηση Νίκου Καββαδία.
Ολοκληρώνω για φέτος, στο τέλος του καλοκαιριού, τις περιοδείες με τον Μίλτο Πασχαλίδη
και την Ρίτα Αντωνοπούλου όπως και τις περιοδείες μου με τα Υπόγεια Ρεύματα.
Η συνεργασία μας θα αποτυπωθεί στη συνέχεια στο στούντιο με ένα διπλό c.d.
Από τη νέα χρονιά θα ασχοληθώ με κάποια κονσέρτα που θα παρουσιάσω στην Ελλάδα
και το εξωτερικό, επίσης με ένα αφιέρωμα σε ποίηση του Λόρκα, που θα παρουσιαστεί στην Ελλάδα και την Ισπανία.

Σε ευχαριστώ.
Εύχομαι καλή επιτυχία στα σχέδιά σου και σύντομα θα τα πούμε από κοντά.
Και εγώ σας ευχαριστώ και σας και την εφημερίδα που συνεργάζεστε και σύντομα θα τα πούμε
από κοντά. Μην ξεχνάς πως έχουμε και τη συναυλία στα Καλάβρυτα στις 31 Ιουλίου.

Η συναυλία ολοκληρώθηκε με επιτυχία. Συνάντησα τον Θάνο αργότερα άλλες τρεις τέσσερις φόρες στο Πολυτεχνείο.
Ο Θάνος ήταν ευρηματικός, ευφυής, ρήτορας, μανιακός εργάτης
Η προσφορά του είναι τεράστια όπως και των άλλων παγκόσμιων αριστερών στον τομέα του πολιτισμού και της τέχνης Το μόνο που δεν κατάλαβα και δεν θα καταλάβω ποτέ μου είναι το πώς κατέληξε στους ορθοδόξους

ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟΙ ΘΙΑΣΟΙ

 

ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟΙ ΘΙΑΣΟΙ

Αποκομμένος απ’ όλους κι απ’ όλα
σε μαγεμένη τροχιά
πήρα το δρόμο να φύγω μα ήρθα
τίποτα δε μ’ ακουμπά
στον παράξενό μου χρόνο.

Ξέρουμε πως είναι ψέμα
μα ας γίνουμε τα δυο μας ένα
να σ’ αγκαλιάσω να μ’ αγκαλιάσεις
να ξεγελιέσαι να ξεγελιέμαι
να σ’ αγαπήσω να μ’ αγαπήσεις
έστω για λίγο για τοσοδούλι.
Σαν ζευγαρώνουν δυο βεγγαλικά
μοιάζουν με μηνύματα τηλεπαθητικά
στων προσώπων μας τις ζάρες.

Με δίχως σημαίες και δίχως ιδέες
δίχως καβάντζα καμιά
ντύθηκε η μέρα τα γούστα της νύχτας
και η ψυχή μου πηδά
στου απέραντου την ψύχρα.

Θες ν’ αγγίξεις την αλήθεια
για βγες απ’ όξω απ’ τη συνήθεια
σύρε κι έλα να με λούσεις
κι ας είμαι της καθαρευούσης
να σ’ αγκαλιάσω να μ’ αγκαλιάσεις
έστω για λίγο για τοσοδούλι.
Δρεπανηφόρα άρματα περνάν
στις τσιμεντουπόλεις του θανάτου το συμβάν
ασυγκίνητο σ’ αφήνει.

Σου ξαναδίνω το είναι μου τώρα
θωρακισμένε καιρέ
με μια σκληρή παγερή τρυφεράδα
σε πλησιάζω, μωρέ
μ’ αυταπάτες πια δεν έχω.

Ξέρουμε πως είναι ψέμα
μα ας γίνουμε τα δυο μας ένα
δες θα φτιάχνουμε στιχάκια
να περπατάν σαν καβουράκια
πλάγια κι ακριβά τα χάδια
φως αχνό μες στα σκοτάδια
Μ’ ένα μου πήδο θα σε ξαναβρώ
στο μαγκανοπήγαδο της ήττας μου περνώ

Venceremos, Venceremos.

                                     ΝΙΚΟΛΑΣ ΑΣΙΜΟΣ

ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ
Στο παλιό σκοτεινό και αραχνιασμένο σπίτι είχε πέσει η αυλαία του τέλους.
Υπότιτλοι δεν υπήρχαν, μόνο άναρθρες και φάλτσες κραυγές.
Οι νότες μια μια είχαν αποβληθεί και τη θέση τους πήραν ερασιτέχνες κομπάρσοι.
Τα πλαστικά λουλούδια διακοσμούσαν τους κάδους ανακύκλωσης και τα άδεια μπουκάλια περίμεναν τον επόμενο ρόλο τους.

Όπου να ’ναι θα αρχίσει να βρέχει
Θα αντέξει όποιος πράγματι αντέχει
Όπου να ’ναι θα αρχίσει να βρέχει

Το τι αγροτικό παρέλασε στο δρόμο για την έκθεση δε λέγεται!
Τα βόδια δεν υπήρχαν στην καρότσα του αγροτικού (όπως Αμερική).
Ήταν στη θέση του οδηγού και του συνοδηγού.
Γριές με ταγιέρ μιας άλλης εποχής, λουσμένες με φτηνές κολόνιες, δίχρωμες, βγαλμένες από συνοικιακά κομμωτήρια. Τα ΚΑΠΗ σε πλήρη επιστράτευση!
Το φορτηγάκι «Μεταφοραί - Εκδρομαί ο Μήτσος» έψαχνε χώρο για να παρκάρει.
Τελικά δεν τα κατάφερε. Το ίδιο συνέβη και στο φορτηγάκι «Αλλαντικά-Τυροκομικά η Μέλπω».
-Μύρισε λουκουμάδες, χαλβάς και ροδοζάχαρη. Από πού έρχονται όλες αυτές οι ωραίες μυρωδιές;

Όπου να ’ναι θα αρχίσει να βρέχει
Θα αντέξει όποιος πράγματι αντέχει
Όπου να ’ναι θα αρχίσει να βρέχει

Αυτή η πόλη τιμά τα ταλέντα της. Ταλέντα όμως δεν έχει.
Τα βραβεία ήταν λευκές κόλες χαρτί Α4 διπλωμένες σε ρολό (κάτι σαν χαρτί υγείας) δεμένες με κόκκινο φιόγκο.

Το χαρτί υγείας θα χρειαζόταν περισσότερο στο τιμώμενο πρόσωπο, που απουσίαζε.
Ήταν συνδεδεμένος με τη λεκάνη της τουαλέτας του και ουχί με το πλήθος των αναγνωστών του.
Τα πράγματα ήταν απλά όπως μας τα εξήγησαν:
Ο Σεφέρης είχε πάρει το νόμπελ ειρήνης και όχι το νόμπελ λογοτεχνίας.

Ο μεγάλος Μπιθικώτσης είχε πει: «στην Ελλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις» και όχι ο Τσαρούχης.
Ο βαλσαμωμένος συμπολίτης ήταν ο μόνος στην Ευρώπη που ήταν ποιητής και δημοσιογράφος ενώ εγώ μπορώ να απαριθμήσω τουλάχιστον πεντακόσιους.
Και άλλα τέτοια ευτράπελα που ακούστηκαν στις τελετές βράβευσης μουσαντών καλλιτεχνών
από μουσαντούς παράγοντες.

Όπου να ’ναι θα αρχίσει να βρέχει

Θα αντέξει όποιος πράγματι αντέχει
Όπου να ’ναι θα αρχίσει να βρέχει

Ο πέρα-δώθε εξιστορούσε το βιογραφικό του. Τελικά κατέληξε πως είναι ένα τίποτα.
Τους τρελούς ο Μαρκήσιος ντε Σαντ, στο δημόσιο ψυχιατρείο, τους έκανε θίασο και απέδιδαν.
Εδώ, γιατί γίνονται μονάχα θίασος κι ούτε καν περιπλανώμενος;

Όπου να ’ναι θα αρχίσει να βρέχει
Θα αντέξει όποιος πράγματι αντέχει
Όπου να ’ναι θα αρχίσει να βρέχει

ΛΟΓΙΑ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ

 

ΛΟΓΙΑ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ

   

Κάθε πρωί, καταργούμε τα όνειρα,
χτίζουμε με περίσκεψη τα λόγια.
Τα ρούχα μας είναι μια φωλιά από σίδερο.
Κάθε πρωί, χαιρετάμε τους χθεσινούς
φίλους, φίλους, φίλους.
Οι νύχτες μεγαλώνουν,
μεγαλώνουν σαν αρμονικές.
Ήχοι, καημοί, πεθαμένα φιλιά
ασήμαντες απαριθμήσεις
τίποτα, τίποτα.
Λέξεις μόνο για τους άλλους,
μα πού τελειώνει η μοναξιά.
                        ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ

ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ
Διακτινιζόταν και γύρναγε στην παιδική του ηλικία.
Εκεί συναντούσε τον Μπλεκ, τον λοχαγό Μαρκ, τον Γκούφη, τον Ντόναλντ Ντακ,
τον Δον Κιχώτη και τον Χριστό.
Εκείνη η άθλια, έγινε μυθιστοριογράφος στα πενήντα της και βάλε.
Φαίνεται πως αντιμετώπιζε έντονο σεξουαλικό πρόβλημα.
-Στείλτε της έναν κούριερ να την γαμήσει…
-Είπα να φτιάξω τη ζωή μου απ’ την αρχή με ένα ποτό, όμως στο ψυγείο δεν υπήρχε ούτε νερό…
Το μαύρο νερό δεν ήταν πετρέλαιο. Ήταν Jack Daniels με μπύρα.
Τα σαρκοφάγα φυτά είχαν φάει το κανίς της διπλανής πόρτας.
Όλα πήγαν χαμένα για μιαν όπερα στη ζούγκλα της Βολιβίας.
Θυσιάστηκαν χωρίς κανέναν λόγο.
Ο ένας κατηγορούσε τον άλλο για χαφιέ κι όλοι μαζί τον έναν.
Κι ήτανε νέοι, ήταν ωραίοι, ήταν παιδιά
Κι έτυχε να ’ναι και καλή η σοδειά
Ο Ολυμπιακός είχε ισοφαρίσει την Τότεναμ σε 2-2 και ο Μητσοτάκης υποσχόταν αύξηση στις χαμηλές συντάξεις και στο επίδομα θέρμανσης.
Οι καλοί μου φίλοι ο Γιάννης, ο Τάκης κι ο Νάνος έφυγαν δίχως στεφάνι από
το ΚΚΕ, τον Μητσοτάκη και τον Νταλάρα.

Τα σκουπίδια εξακολουθούσαν να κυκλοφορούν στους δρόμους ανεξέλεγκτα.
Δεν μπορώ να γράψω άλλο. Κουράστηκα…
Λέξεις μόνο για τους άλλους,
μα πού τελειώνει η μοναξιά.

ΕΝΑΣ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΣ ΛΗΣΤΗΣ!

ΕΝΑΣ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΣ ΛΗΣΤΗΣ!

Μια και με γράψανε φονιά
πήρα τον κόσμο παγανιά
και την ζωή σεργιάνι
κακό να κάνω στους κακούς
που εσύ μονάχα τους ακούς
μα ο νους σου δεν τους πιάνει

Στην ερημιά που `χα βρεθεί
με το `να χέρι στο σπαθί
και τ’ άλλο στο βαγγέλιο
ήρθαν μανάδες κι ορφανά
κι είπα το δάκρυ που πονά
να τους το κάνω γέλιο

Μα τώρα που `φτασε η στιγμή
να κλείσουν οι λογαριασμοί
ποιος τάχα θα μπορέσει
να δει πως είχα μια καρδιά
σαν της αγάπης τα παιδιά
και να με συγχωρέσει

ΝΙΚΟΣ ΓΚΑΤΣΟΣ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ

 

ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ

ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ
ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΘΗΚΕ Ο ΤΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ
Ο ποιητής της Σονάτας του Σεληνόφωτος και της Εαρινής συμφωνίας, του Επιτάφιου και της Ρωμιοσύνης, αγωνιστής της εθνικής αντίστασης και οραματιστής ενός καλυτέρου κόσμου περνώντας πολλά χρόνια από τη ζωή του σε φυλακές και εξορίες, εκτός από τα ποιήματά του που έγιναν τραγούδια και τραγουδηθήκαν απ’ όλο τον κόσμο δημιούργησε και έργα τέχνης με υλικά που έβρισκε στους τόπους της εξορίας, ζωγράφιζε επάνω σε πέτρες, σε ρίζες από καλάμια, σε πακέτα από τσιγάρα Ήταν ένα μέρος της πολυσύνθετης προσφοράς του στο σύγχρονο παγκόσμιο πολιτισμό. Επίσης και ένα μήνυμα δύναμης δράσης προς τον έξω κόσμο για την υπεράσπιση του ωραίου, της ανθρώπινης αξίας και των παγκόσμιων ιδανικών.






Το φως κελαηδάει άιντε κελαηδάει
στις φλέβες του χόρτου και της πέτρας
Άξιζε να υπάρξουμε για να συναντηθούμε
Απλώνουμε τα χέρια στον ήλιο και τραγουδάμε

Μπορεί να αποκτήσουμε μια νέα επαφή με τη φύση
κοιτώντας πίσω απ’ το σύρμα ένα κομμάτι θάλασσα
τις πέτρες, τα χορτάρια ή κάποιο σύγνεφο στο λιόγερμα
βαθύ, βιολετί, συγκινημένο

Άφησέ με να ρθω μαζί σου
Όταν έχει φεγγάρι μεγαλώνουν οι σκιές,
μες το σπίτι αόρατα χέρια τραβούν τις κουρτίνες,
ένα δάχτυλο αχνό γράφει στη σκόνη του πιάνου
λησμονημένα λόγια

Άφησέ με να ρθω μαζί σου
Α, φεύγεις; Καληνύχτα
Όχι δε θαρθω. Καληνύχτα
Εγώ θα βγω σε λίγο….
Ευχαριστώ γιατί επιτέλους πρέπει να βγω
απ’ αυτό το τσακισμένο σπίτι.
Πρέπει να δω λιγάκι πολιτεία
όχι όχι το φεγγάρι
την πολιτεία με τα ροζιασμένα χέρια
την πολιτεία του μεροκάματου
την πολιτεία που ορκίζεται στο ψωμί
και στην γροθιά της
την πολιτεία που όλους μας αντέχει στη ράχη της
με τις μικρότητές μας με τις κακίες
τις έχτρες μας με τις φιλοδοξίες
την άγνοιά μας τα γερατειά μας

Να ακούσω τα μεγάλα βήματα της πολιτείας
να μην ακούω πια τα βήματά σου
μήτε τα βήματα του θεού
μήτε και τα δικά μου βήματα
Καληνύχτα.

«Σκέψου η ζωή να τραβάει το δρόμο της
Και συ να λείπεις
Να ’ρχονται οι άνοιξες με τα διάπλατα παράθυρα
Και συ να λείπεις
Να ’ρχονται τα κορίτσια στα παγκάκια του κήπου
με τα χρωματιστά φορέματα
και συ να λείπεις»

Όταν κατά το μεσημέρι βρέθηκε στο κέντρο του αρχαίου θεάτρου Νέος,
Έλληνας αυτός, ανύποπτος, ωστόσο ωραίος όπως και εκείνοι.
Έβαλε μια κραυγή. Όχι θαυμασμού, τον θαυμασμό δεν τον ένοιωσε διόλου
κι αν τον ένοιωθε σίγουρα δεν θα τον εκδήλωνε
Μια απλή κραυγή ίσως απ’ την αδάμαστη χαρά της νεότητάς του
ή για να δοκιμάσει την ηχητική του χώρου
Απέναντι πάνω απ’ τα κάθετα βουνά η ηχώ αποκρίθηκε
η Ελληνική ηχώ, που δεν μιμείται ούτε επαναλαμβάνει
μα συνεχίζει απλώς, σ’ ένα ύψος απροσμέτρητο
την αιώνια ιαχή του Διθυράμβου

Η πέτρα σταυρωμένη από τον άνεμο-
Ο άνεμος, η σιγαλιά-
Δεν ακούγεται τίποτα
μόνο το καρδιοχτύπι της πέτρας
Κι η πέτρα της καρδιάς που δουλεύεται
με το θυμό και τον πόνο
βαριά, σιγά και σταθερά

Τούτοι οι γερόντοι δε μιλάνε.
Τα παιδιά τους βγήκαν στο κλαρί.
Ετούτοι χώσαν την καρδιά τους στο βουνό
σαν ένα βαρέλι με μπαρούτι.
Δίπλα στα μάτια τους έχουν ένα δεντράκι καλοσύνη,
ανάμεσα στα φρύδια τους ένα γεράκι δύναμη,
κι ένα μουλάρι από θυμό μες την καρδιά τους
που δε σηκώνει τ’ άδικο.

Κρύβουμε το χαμόγελο
όπως κρύβουμε στην τσέπη μας
τη φωτογραφία της αγαπημένης μας
Όπως κρύβουμε την ιδέα της λευτεριάς
ανάμεσα στα δυο φύλλα της καρδιάς μας.
Όλοι εδώ πέρα έχουμε έναν ουρανό
και το ίδιο χαμόγελο.
Αύριο μπορεί να μας σκοτώσουν…
Αυτό το χαμόγελο κι αυτόν τον ουρανό
Δεν μπορούν να μας τα πάρουν.

ΜΠΟΡΑ ΕΙΝΑΙ ΘΑ ΠΕΡΑΣΕΙ...

        ΜΠΟΡΑ ΕΙΝΑΙ ΘΑ ΠΕΡΑΣΕΙ…

ΠΕΝΤΕ ΠΟΙΗΜΑΤΑ
ΤΟΥ ΤΑΚΗ ΠΟΛΙΤΗ

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
Θα πιω κανένα ντούζικο και θα χορεύω
και θα χτυπάς τα κουταλάκια στον ζεϊμπέκικο
σαν θα δακρύζω απ’ της χλιδής το μπανιστήρι
των γλαστρανθρώπων της μικρής μας κόλασης

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
Τις μέρες του αυτόκτονος καιρού
Στους δρόμους του Ταύρου περπάτησα
Μουγκρητό και πόνο άκουσα
Ο ήλιος άρρωστος και μόνος
στενάζει που δεν μπόρεσε να μπει
απ’ τα παράθυρα που με κάγκελα σφράγισαν
οι εκμεταλλευτές της μοναξιάς
και της ανθρώπινης συνήθειας.

ΣΤΟ ΜΕΘΥΣΙ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ
Να ’τανε κόκκινο κρασί
να ’ταν ροζέ ή άσπρο
τη νύχτα που λαχάνιαζες
κι ίδρωνε το κορμί σου.
Μα τα κατάξανθα μαλλιά
μπροστά στο μαύρο φόντο
της κουρελούς μπερδεύτηκαν.
Τότες η κούπα το κρασί
έγειρε και εχύθη
κι από την κούπα το κρασί
εφάνη ο άσπρος πάτος.
Την κουρελού ζωγράφισε
με του κρασού το χρώμα
δίχως να μάθω τελικά
ποιο χρώμα σου ταιριάζει


ΓΛΥΚΟ ΤΟΥ ΚΟΥΤΑΛΙΟΥ
Μαύροι κύκλοι
τεχνητά σκοτάδια στο βινύλιο.
Πρόστυχοι στίχοι
χαραγμένοι κάτω απ’ την κοιλιά σου.
Χαραγμένα αυλάκια, ρόδες ποδηλάτου
Ροδοπέταλό μου!
Ξεχασμένο γάντι στο συρτάρι μου…


ΓΕΝΕΘΛΙΑ
Σήμερα ξεσκέπασα το πρόσωπό μου
απ’ το λευκό σεντόνι που το σκέπαζε.
Κι αυτό που φάνηκε, δεν έλαμψε.
Στο φως σκοτείνιασαν τα δάκρυα.
Τη σκέψη πάγωσε η θλίψη.
Κι έμειναν άφωνοι και λύγισαν
και οι δώδεκα μαθητές μου.

 

ΜΙΑ ΚΙ ΕΞΩ

Βγήκαν λάμιες στο ποτάμι σύννεφο έβαλαν γιορντάνι
κι άντρας ζώνει τ’ άρματά του πάει ταμένος του θανάτου
Και ποιος θα σου κρατήσει άσπρο στο χορό μαντήλι
μαγιάπριλο του κόσμου πίκρα περπατάει στα χείλη
άι... γαρούφαλλό μου...

Άλογο φαρί καβάλα δράκοι του ’στησαν κρεμάλα
μπρος στο μαρμαρένιο αλώνι στέκει και το πεταλώνει
Ανέμη να γυρίσει παραμύθι ν’ αρχινήσει
μαύρο κρασί να πιούμε το φεγγάρι έχει μεθύσει
άι...γαρούφαλλό μου...

Και στην άκρη, στο ποτάμι μια φλογέρα, ένα καλάμι
κάνει τον καημό φλογέρα το παράπονό του αέρα
Και ποιος θα σου κρατήσει άσπρο στο χορό μαντήλι
μαγιάπριλο του κόσμου πίκρα περπατάει στα χείλη
άι...γαρούφαλλό μου...

Ποιος πονεί και ποιος το θέλει του ανέμου οι Αρχαγγέλοι
του καπνού `ναι και τ’ ανέμου δεν το βάσταξα ποτέ μου
Ανέμη να γυρίσει παραμύθι ν’ αρχινήσει
μαύρο κρασί να πιούμε το φεγγάρι έχει μεθύσει
άι...γαρούφαλλό μου...

Του Χάρου ειν’ το πανηγύρι το χορό νεκρός να σύρει
τ’ άστρα μες στο παραγάδι και τον ήλιο στο σημάδι
Και ποιος θα σου κρατήσει άσπρο στο χορό μαντήλι
μαγιάπριλο του κόσμου πίκρα περπατάει στα χείλη
άι...γαρούφαλλό μου...
                                              ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΓΚΟΥΦΑΣ


ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΤΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΗΣ
Φύσηξε Νοτιάς και φανέρωσε τα νοσοκομειακά απόβλητα. Ο άνεμος ξεθάβει
τα κουκουλωμένα, τα βγάζει στην επιφάνεια. Τελικά τίποτα κρυφό υπό τον άνεμο. Η αλήθεια εμφανίζεται πάντα αργά ή γρήγορα. Δεν έμεινε κρυφή ποτέ. Ποτέ;
Έτσι και τώρα θα εμφανιστεί η αλήθεια. Δεν τα συγκέντρωσα εγώ όλα αυτά τα στοιχεία Είναι ιστορικά ντοκουμέντα γραμμένα από ιστορικούς. Εγώ έκανα την περίληψη έτσι όπως κάναμε στο δημοτικό σχολείο.
Ξέρω πως θα αντιδράσει το μικροπαραγοντιλίκι, αλλά δεν με ενδιαφέρει και δεν θα απαντήσω. ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΚΙ ΕΞΩ. Δεν θα πέσω στην παγίδα της επανάληψης. Ξέρω πως γνωρίζουν την αλήθεια και την αρνουνται για ίδιον όφελος.
Το άρθρο το αφιερώνω στον ήρωα Ρήγα Φεραίο. Τον είχα υποδυθεί πιτσιρικάς στο δημοτικό λόγω χάρης, ομορφιάς, κιλών και μετριοφροσύνης… (οι πολύ καλοί μαθητές ήταν κοντοί).
Το αφιερώνω σ’ όλους αυτούς που όταν τους προκάλεσαν, φάνηκαν ανεπαρκείς να απαντήσουν.
Και στους απλούς αναγνώστες που έχουν διάθεση να μάθουν την αλήθεια.
Η πραγματική ιστορία της ελληνικής επανάστασης του 1821 απέχει αρκετά από την επίσημη εκδοχή της, έτσι τουλάχιστον όπως διαμορφώθηκε με την πλήρη επικράτηση
της ελληνικής αστικής τάξης, την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους και τη διευθέτηση του ζητήματος του «ξένου προστάτη» για το νεότευκτο κράτος.
Από τη μια υπάρχουν τα σχολικά βιβλία και οι τόμοι των επίσημων εκφραστών της αστικής αντίληψης για το ζήτημα, που παρουσιάζουν (πλήρως διαστρεβλωμένο) τον εθνικό χαρακτήρα του «εικοσιένα» αποσιωπώντας ή υποτιμώντας το κοινωνικό και ταξικό του περιεχόμενο. Ακόμα και για πασίγνωστα γεγονότα, όπως η εμφύλια σύγκρουση σχεδόν αμέσως μετά το ξέσπασμα της επανάστασης, η επίσημη εκδοχή καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια να περιορίσει τη σημασία τους και να τα παρουσιάσει ως μια θλιβερή παρένθεση στη «μεγαλειώδη» πορεία της «εθνικής παλιγγενεσίας».
Από την άλλη, υπάρχει μια πλούσια ιστοριογραφία απομνημονευμάτων λαϊκών αγωνιστών (Κολοκοτρώνη, Περραιβού κ.ά.), τα απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη, η «Ελληνική Νομαρχία», μελέτες του Κορδάτου και του Βαλέτα, τα καυστικά κείμενα του Γιάννη Σκαρίμπα, αλλά και ξένων ιστορικών, όπως του Φίνλεϊ, που προσεγγίζουν την πραγματική διάσταση του ζητήματος και προβάλλουν, πέρα από τον εθνικοαπελευθερωτικό (που έτσι κι αλλιώς υπήρχε) και τον ταξικό-κοινωνικό χαρακτήρα της επανάστασης. Στα κείμενα αυτά μπορούμε να δούμε τον αντιδραστικό ρόλο της Εκκλησίας και των κοτζαμπάσηδων, την υπονόμευση του αγώνα από μερίδα της ελληνικής αστικής τάξης που έφτασε μέχρι και την ανοιχτή προδοσία, αλλά και τον ηρωικό αγώνα απλών λαϊκών αγωνιστών που κατάφεραν εμπνευσμένοι από την πρόσφατη γαλλική επανάσταση, σε πολλές περιπτώσεις, να κυριαρχήσουν (σε τοπικό επίπεδο) και να θέσουν (έστω και πρόωρα) ζήτημα λαϊκής εξουσίας.

ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ
Η ιστορία της ελληνικής επανάστασης του 1821 έχει σαν αφετηρία της τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που διαμορφώθηκαν μέσα στην οθωμανική αυτοκρατορία αρκετά χρόνια πριν. Η ελληνική αστική τάξη, με τον τρόπο που διαμορφώθηκε, μέσα στις συγκεκριμένες συνθήκες, είχε αναπτυχθεί αρκετά και σε τέτοιο βαθμό που μόνο η δημιουργία ενός δικού της εθνικού κράτους θα μπορούσε να αποτελέσει τον όρο για το προχώρημα της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Από τα πρώτα χρόνια της κατάκτησης του ελλαδικού χώρου από τους Οθωμανούς δόθηκαν αρκετές δυνατότητες ανάπτυξης της αγροτικής οικονομίας. Αυτό συνετέλεσε, αργότερα, στην ανάπτυξη της μικρής βιοτεχνίας (κυρίως οικογενειακής) αλλά μέσα στο 17ο αιώνα στην προώθηση των εξαγωγών και του εμπορίου σε όλη σχεδόν τη Δυτική Ευρώπη. Ταυτόχρονα αναπτύχθηκε σε μεγάλο βαθμό και η ναυτιλία. Μάλιστα από το 18ο αιώνα η ελληνική ναυτιλία και το θαλάσσιο εμπόριο θα μπορούσαμε να πούμε ότι κατείχαν μια από τις πρώτες θέσεις στο μεσογειακό χώρο. Το αποτέλεσμα ήταν η ίδρυση ελληνικών παροικιών σε πολλές πόλεις της Ευρώπης. Έτσι δεν θα αργούσε να τεθεί με πιο έντονο τρόπο η αναγκαιότητα συγκρότησης ελληνικού κράτους.
Φυσικά, σε καμιά περίπτωση δεν θα μπορούσε η αστική τάξη από μόνη της να φέρει σε πέρας αυτή την ανατροπή. Έπρεπε να κερδίσει με το μέρος της τον ελληνικό λαό, την αγροτιά αλλά και τους ακτήμονες που ήταν μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού.
Απ’ την άλλη μεριά συχνά ξεσπούσαν λαϊκές εξεγέρσεις, σε τοπικό επίπεδο, οι οποίες στις περισσότερες περιπτώσεις ήταν ακαθοδήγητες, υποκινούνταν από ομάδες ακτημόνων και είχαν απώτερο στόχο τη δικαιότερη μοιρασιά της γης, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας ανήκε σε τσιφλικάδες.
Οι προσπάθειες της αστικής τάξης να πυροδοτήσει τις εξελίξεις για την επανάσταση και να καθοδηγήσει με πιο ολοκληρωμένο τρόπο την υπόθεση αυτή ξεκινάν μετά τα 1750 και πάντα με τις διασυνδέσεις που υπήρχαν με τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής, κύρια της Ρωσίας (το ξανθό γένος) που είχε σοβαρό λόγο αλλαγής τού τότε status. Είναι γνωστές οι προσπάθειες παραμερισμού της κυριαρχίας των Τούρκων και καθόδου της στη Μεσόγειο.

ΡΗΓΑΣ ΦΕΡΑΙΟΣ
Σημαντική από αυτή την άποψη ήταν η προσπάθεια του Ρήγα Φεραίου να ξεκινήσει την επανάσταση των εθνοτήτων σε όλο τον βαλκανικό χώρο, με την προοπτική ίδρυσης της βαλκανικής ομοσπονδίας. Ένα όραμα αρκετά προοδευτικό, που αν συνδυαστεί με το κοινωνικό περιεχόμενο που έθετε, θα λέγαμε ότι δείχνει έναν άνθρωπο που έβλεπε πολύ μακρύτερα από την εποχή του. Δεν ήταν τυχαίο το γεγονός ότι καλούσε ακόμα και τη φτωχολογιά των Τούρκων να επαναστατήσει ενάντια στο σουλτάνο:
«Βούλγαροι κι Αρβανίτες και Σέρβοι και Ρωμιοί,
Νησιώτες και Ηπειρώτες, με μια κοινή ορμή,
για την ελευθερία να ζώσουμε σπαθί,
ν' ανάψουμε μια φλόγα εις όλην την Τουρκιά,
να τρέξει απ' την Μπόννα έως την Αραπιά…
να σφάξουμε τους λύκους που τον ζυγόν βαστούν
και Χριστιανούς και Τούρκους σκληρά τους τυραννούν».
Με τέτοια κηρύγματα ο Ρήγας και οι συνεργάτες του προσπαθούσαν να ενώσουν τους λαούς των Βαλκανίων. Δεν έμελλε όμως να ζήσει πολύ για να ολοκληρώσει το έργο του. Το Δεκέμβρη του 1797 συλλαμβάνεται στην Τεργέστη. Ακολουθεί κύμα συλλήψεων από την αυστριακή αστυνομία. Τον Απρίλη του 1798 ο Ρήγας και οι σύντροφοί του παραδίδονται στις τουρκικές αρχές. Στις 17 Ιούνη τον στραγγαλίζουν μαζί με άλλους 8 Έλληνες που κρατούνταν σε φυλακή του Βελιγραδίου.
Με την ευκαιρία αξίζει να δούμε τη στάση της Εκκλησίας στο ζήτημα. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο, όταν συνελήφθη ο Ρήγας, με εγκύκλιο του πατριάρχη Γρηγορίου του Ε', καλούσε τους δεσποτάδες να κατάσχουν το επαναστατικό μανιφέστο του Ρήγα γιατί όπως ανέφερε «πλήρες υπάρχει σαθρότητος εκ των δολερών αυτού εννοιών, τοις δόγμασι της ορθοδόξου ημών πίστεως εναντιούμενον». Ο ίδιος, πλαστογραφώντας το όνομα του πατριάρχη Ιεροσολύμων Άνθιμου, εξέδωσε την περίφημη «Πατρική διδασκαλία» με την οποία τασσόταν ενάντια σε κάθε ιδέα εθνικής εξέγερσης, ενάντια στις δημοκρατικές αρχές της γαλλικής επανάστασης και καθησύχαζε το λαό λέγοντας ότι οι Τούρκοι ήταν… θεόσταλτοι. Δεν ήταν πρωτόγνωρη αυτή η φιλοτουρκική στάση του ανώτερου κλήρου και δικαιολογείται πλήρως, αφού από την πρώτη στιγμή της οθωμανικής κυριαρχίας όχι μόνο διατήρησαν τα όποια προνόμια είχαν επί Βυζαντίου, αλλά τα διεύρυναν κιόλας. Είναι χαρακτηριστικό ότι κάθε χριστιανός ήταν υποχρεωμένος να δίνει το ένα τρίτο των εισοδημάτων του στην Εκκλησία (ειδικός φόρος που λεγόταν ρόγα ή ζητεία).
(Γ. Κορδάτου «Η κοινωνική σημασία της ελληνικής επανάστασης του 1821»
σελ. 71).

ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
Στα 1814 ιδρύεται στην Οδησσό η Φιλική Εταιρεία. Σκοπός της μυστικής αυτής οργάνωσης ήταν να ξεκινήσει τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων. Μπορεί στη διακήρυξή της να μην είχε τις προοδευτικές-ριζοσπαστικές ιδέες του Ρήγα αλλά έθετε ένα σοβαρό ζήτημα για την εποχή: την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού και την ίδρυση κράτους βασισμένου μόνο στις δυνάμεις των Ελλήνων.
Στην αρχή η ανάπτυξή της ήταν υποτυπώδης. Μάλιστα έγινε πρόταση στον Ιωάννη Καποδίστρια να αναλάβει την αρχηγία της, αλλά αυτός αρνήθηκε. Στην αυτοβιογραφία του εξηγεί τους λόγους: «Οι καταστρώσαντες τοιαύτα τα σχέδια είναι περισσότερον ένοχοι και αυτοί ωθούν την Ελλάδα προς τον όλεθρον. Είναι ελεεινοί εμποροϋπάλληλοι, καταστραφέντες λόγω της κακής των διαγωγής... Σας επαναλαμβάνω: φυλαχτείτε από τοιούτους άνδρας”. (Γ. Κορδάτου, “Η κοινωνική σημασία της ελληνικής επανάστασης του 1821”, σελ. 142).
Αναμενόμενο από έναν άνθρωπο με μαύρο παρελθόν. Δεν είναι βέβαια γνωστή η δράση του πριν από την επανάσταση. Η αστική ιστοριογραφία θέλει να δείξει τα έργα του ως πρώτου κυβερνήτη μετά την επανάσταση και ξεχνά ένα πολύ σημαντικό γεγονός που στιγμάτισε τη δράση του. Όταν στα 1804 στα Εφτάνησα επικρατούν οι Ρώσοι, στην Κεφαλονιά ξεσπά αγροτική αντιφεουδαρχική εξέγερση. Ο Καποδίστριας, τοποτηρητής των Ρώσων και γνήσιος υπηρέτης της ρωσικής κατοχής, έπνιξε στο αίμα την εξέγερση, τασσόμενος σαφώς με το μέρος των φεουδαρχών.
Στα 1818 η έδρα της Φιλικής Εταιρείας μεταφέρεται στην Κωνσταντινούπολη και η Εταιρεία αρχίζει να αναπτύσσεται ραγδαία. Στην οργάνωση όμως μπήκαν και πολλοί Φαναριώτες και κοτζαμπάσηδες, αλλάζοντας ριζικά τη σύνθεσή της. Μετά το θάνατο του Σκουφά ανατίθεται η αρχηγία στον Αλέξανδρο Υψηλάντη.
Οι τάσεις που συνυπήρχαν μέσα στους Φιλικούς ήταν:
α) Η αστικοδημοκρατική-προοδευτική τάση. Ήταν οι συνεχιστές του Ρήγα που στηρίζονταν στην προοδευτική μερίδα των αστών και στις λαϊκές μάζες. Εκπρόσωποί της ήταν, εκτός από το Σκουφά, οι: Αναγνωστόπουλος, Κολοκοτρώνης, Παπαφλέσσας, Νικηταράς, Αναγνωσταράς, Ανδρούτσος κ.ά.
β) Η συντηρητική-συμβιβαστική τάση. Στηριζόταν στη συντηρητική μερίδα των αστών και σύναψε συμμαχίες με τους κοτζαμπάσηδες και τους Άγγλους. Εκπρόσωποί της ήταν οι: Μαυροκορδάτος, Ιγνάτιος, Νέγρης, Κουντουριώτηδες, Ορλάνδος κ.ά.
γ) Η αντιδραστική τάση. Ήταν οι μεγαλοκοτζαμπάσηδες και παλιά φεουδαρχικά στοιχεία που υπονόμευαν διαρκώς την επανάσταση. Εκπρόσωποί της ήταν οι: Ζαΐμης, Λόντος, Νοταράς, Π. Π. Γερμανός, Χρύσανθος Μονεμβασιάς κ.ά.
Από τη στιγμή εκείνη τα γεγονότα ήταν ραγδαία. Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης συντάσσει, μαζί με τον Παπαφλέσσα και το Γεώργιο Λεβέντη, το «Γενικόν Σχέδιον» της επανάστασης. Το σχέδιο προέβλεπε ταυτόχρονη επανάσταση στη Σερβία, το Μαυροβούνιο, τη Μολδοβλαχία, την Ήπειρο και την Πελοπόννησο. Αποφασίζεται να κατέβει ο Αλ. Υψηλάντης στην Πελοπόννησο και να ξεκινήσει την επανάσταση στα τέλη του 1820 ταυτόχρονα σε όλα τα Βαλκάνια. Στη Σερβία με τον Οβρένοβιτς, στη Μολδοβλαχία με τον Βλαντιμιρέσκου, καθώς και στη Βουλγαρία. Τελικά το σχέδιο τροποποιήθηκε γιατί ο Οβρένοβιτς δεν ακολούθησε και οι Άγγλοι ειδοποίησαν το σουλτάνο για τα σχέδια των Φιλικών. Επίσης ο Αλ. Υψηλάντης λόγω των αντιδραστικών του πεποιθήσεων διέταξε τον τουφεκισμό του Βλαντιμιρέσκου, καθώς ο τελευταίος ήθελε να δημιουργήσει καθαρά αγροτικό κίνημα ενάντια όχι μόνο στους Τούρκους, αλλά και στους φεουδάρχες, πράγμα που έβρισκε αντίθετο τον, μοναρχικών αντιλήψεων, πρίγκιπα. Το αποτέλεσμα ήταν να μην ακολουθήσουν μαζικά άλλες εθνότητες και να ναυαγήσει η προσπάθεια (ήττα στο Δραγατσάνι).
Στις αρχές του 1821 έρχονται οι απεσταλμένοι των Φιλικών στη Νότια Ελλάδα για να συντονίσουν τις προετοιμασίες της επανάστασης. Άρχισε να φαίνεται ξεκάθαρα πλέον ότι οι κοτζαμπάσηδες και ο ανώτερος κλήρος δεν ήθελαν σε καμιά περίπτωση την επανάσταση. Χαρακτηριστική είναι η συνάντηση στις 26 Γενάρη στη Βοστίτσα (Αίγιο), στο σπίτι του Ανδρέα Λόντου, όπου ο Παπαφλέσσας προσπαθεί να πείσει τους κοτζαμπάσηδες, τους καπετάνιους, τους δεσποτάδες και τον Παλαιών Πατρών Γερμανό να ξεκινήσει η επανάσταση. Οι περισσότεροι από αυτούς αρνούνται. Μάλιστα απείλησαν τον Παπαφλέσσα ότι θα τον φυλάκιζαν ή και θα τον σκότωναν αν δεν σταματούσε την επαναστατική του προπαγάνδα.

ΛΑΪΚΕΣ ΕΞΕΓΕΡΣΕΙΣ
Στις 21 Μάρτη ο τσαγκάρης Παν. Καρατζάς ξεσηκώνει τους Πατρινούς. Η Πάτρα καταλαμβάνεται από τους εξεγερμένους και οι Τούρκοι κλείνονται στο κάστρο. Στις 22-23 Μάρτη ξεσηκώνεται η Μάνη. Ο Κολοκοτρώνης κι ο Παπαφλέσσας μπαίνουν την ίδια μέρα στην Καλαμάτα και την ελευθερώνουν. Η επανάσταση είχε ήδη αρχίσει παρά την επίσημη άποψη ότι ξεκίνησε στο μοναστήρι τη Αγίας Λαύρας στις 25 του Μάρτη.
Στις 24 Μάρτη φτάνουν στην Πάτρα, που ήταν ήδη κατειλημμένη από το λαό, ο αρχιεπίσκοπος Παλαιών Πατρών Γερμανός, ο Ανδρέας Ζαΐμης και ο Ανδρέας Λόντος, εκ των υστέρων και αφού δεν μπορούσαν να κάνουν διαφορετικά, κηρύσσουν την επανάσταση στην Πελοπόννησο.
Από τότε ξεκίνησε μια προσπάθεια της παλιάς κάστας που κατείχε τα προνόμια αλλά και της νέας αστικής τάξης που διαμορφώθηκε, να κυριαρχήσουν, να πάρουν τα ηνία της επανάστασης και να αποτρέψουν κάθε λαϊκό ξέσπασμα που απειλούσε τα συμφέροντά τους και ξέφευγε από τα πλαίσια που αυτοί έθεταν. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που ο λαός κατάφερε έστω και πρόσκαιρα να κυριαρχήσει. Όπως στην Ύδρα που ένας γνήσιος λαϊκός ηγέτης, ο Αντώνης Οικονόμου, κηρύσσει την επανάσταση στις 28 Μάρτη και ο λαός καταλαμβάνει το διοικητήριο του νησιού καθώς και πολλά καράβια. Υποχρεώνουν τους μεγαλοκαραβοκύρηδες να δώσουν μέρος από την περιουσία τους για την επανάσταση κι έτσι ο στόλος της Ύδρας μετατρέπεται σε ισχυρό πολεμικό ναυτικό. Τα ίδια συμβαίνουν και στις Σπέτσες και στα Ψαρά στις αρχές Απρίλη και σε λίγο στα περισσότερα νησιά. Γενικά στα νησιά ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας πήρε έντονο ταξικό χαρακτήρα, αφού εκεί δημιουργήθηκαν οργανωμένα λαϊκά κόμματα. Χαρακτηριστικά στην Άνδρο, με ηγέτη τον αγρότη Δ. Μπαλή, το λαϊκό κίνημα ήταν επηρεασμένο από τις αρχές της γαλλικής επανάστασης (στους λόγους του ο Μπαλής μιλούσε για κομμούνα), στη Σάμο με τον Λυκούργο Λογοθέτη και στη Χίο με τον αγρότη Μπουρνιά εφαρμόστηκε πρόγραμμα αντιφεουδαρχικό με διανομή της μεγάλης ιδιοκτησίας σε μικροκαλλιεργητές και ακτήμονες. Αξίζει να αναφέρουμε ένα απόσπασμα της προκήρυξης του Δ. Μπαλή που απευθυνόταν στο λαό της Ανδρου. Είναι από τα σπάνια ιστορικά ντοκουμέντα και καταδεικνύει το προχώρημα που πραγματοποιήθηκε στη σκέψη και τις ιδέες του λαού την εποχή εκείνη: «Διατί και ημείς κατά την παρούσαν στιγμήν να μην αποτινάξωμεν όχι μόνον το ζυγόν των Τούρκων, αλλά και των αρχόντων; (…) Η γη ανήκει εις ημάς τους δουλευτάς της και όχι στους ολίγους Τουρκάρχοντας που τη νέμονται με το δικαίωμα του ισχυρότερου (…) θα δουλεύωμεν εις το εξής τα φέουδα όλοι μαζί και θα απολαμβάνει τον καρπόν των η κομμούνα μας και θα γίνεται δικαία μοιρασιά της σοδειάς εις όλους τους δουλευτάδες, ανάλογα με τον κόπον τους και την δούλευσίν τους».(Δ. Φωτιάδη, «Η επανάσταση του ’21», τ. Β, σελ. 92 -το απόσπασμα υπάρχει και σε σχολικό βιβλίο της Β' Λυκείου, 1997). Αλλά και στην Αθήνα ο Μελέτης Βασιλείου (αξιόλογος λαϊκός ηγέτης) ξεσηκώνει την πόλη, αναγκάζει τους Τούρκους να κλειστούν στην Ακρόπολη και για ένα διάστημα ο λαός παίρνει την εξουσία. Οι κοτζαμπάσηδες όμως καταφέρνουν με την πρώτη ευκαιρία να ξαναπάρουν την εξουσία, καταδιώκουν τον Βασιλείου μέχρι την Εύβοια, όπου και τον δολοφονούν.
Πολύ γρήγορα η επανάσταση απλώνεται σε όλη την Πελοπόννησο και τον Απρίλη στα νησιά. Μέχρι το Μάη η επανάσταση επεκτείνεται στη Μαγνησία, στη Χαλκιδική, στην Εύβοια, στην Κρήτη, στο Μεσολόγγι, στο Αγρίνιο, στο Σούλι. Όμως οι κοτζαμπάσηδες δεν έμειναν άπρακτοι. Το Μάη επιτίθενται στον Οικονόμου, στο διοικητήριο της Ύδρας, και αυτός αναγκάζεται να φύγει. Μετά από λίγο τον συλλαμβάνουν και τον μεταφέρουν στην Πελοπόννησο για να τον σκοτώσουν. Ύστερα από αλλεπάλληλες συλλήψεις και αποδράσεις ο Οικονόμου αποφασίζει να πάει το Δεκέμβρη στην Α' Εθνοσυνέλευση για να ζητήσει δικαιοσύνη. Λίγο πριν από την Εθνοσυνέλευση άντρες του Λόντου τον σκοτώνουν.Στη Χίο και στη Σάμο αφού οι τοπικοί προύχοντες δεν μπορούσαν να καταστείλουν την εξέγερση, κατάφεραν να επικοινωνήσουν με τα απέναντι παράλια της Μ. Ασίας και ζήτησαν τη βοήθεια των Τούρκων. Έτσι μετά από την τουρκική απόβαση το λαϊκό κίνημα συνετρίβη. Δεκάδες χιλιάδες νησιώτες σφάχτηκαν και πολύ περισσότεροι αιχμαλωτίστηκαν και στάλθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής (καταστροφή της Χίου, Απρίλης 1822).
Το Μάη του 1821 ο Φιλικός Άνθιμος Γαζής κηρύσσει τη επανάσταση στη Θεσσαλομαγνησία. Η ενεργός αντεπαναστατική δράση των κοτζαμπάσηδων όμως δεν επέτρεψε τη διατήρηση της επανάστασης στην περιοχή. Ο Γαζής κυνηγήθηκε και έφυγε στη Ρούμελη.
Στην περιοχή της Μάνης εξεγείρονται οι αγρότες και καταλαμβάνουν εκτάσεις στο Μυστρά και στη Μονεμβασιά τις οποίες μοιράζονται και αρχίζουν να τις καλλιεργούν. Η κατάληψη κράτησε ένα χρόνο οπότε οι κοτζαμπάσηδες έστειλαν στρατό εναντίον τους.
Το καλοκαίρι του 1821 φτάνει στην Ύδρα, ως πληρεξούσιος της Φιλικής Εταιρείας, ο Δημήτριος Υψηλάντης, δημοσιεύει την πρώτη προκήρυξη προς τους Έλληνες και διεκδικεί τη γενική διεύθυνση του Αγώνα στο Άστρος. Οι πρόκριτοι αντιδρούν και απειλούνται επεισόδια στα Βέρβαινα και στη Ζαράκοβα. Όμως 3.000 οργισμένοι στρατιώτες συγκροτώντας διαδήλωση απαίτησαν σύνταγμα και θέλησαν να σκοτώσουν τους πρόκριτους. Μόνο μετά από την κατευναστική παρέμβαση του Κολοκοτρώνη ηρέμησε η κατάσταση. Ήταν μια καλή ευκαιρία να λυθεί μια και καλή το ζήτημα της εξουσίας, αλλά η συμβιβαστική στάση του Κολοκοτρώνη το απέτρεψε. Έτσι η αντιδραστική μερίδα των κοτζαμπάσηδων κατάφερε σταδιακά να επιβληθεί και να παραγκωνίσει όλους σχεδόν τους στρατιωτικούς ηγέτες ακόμα και τον Δ. Υψηλάντη.

ΤΕΛΟΣ